Το εμπόριο και η βοήθεια είναι οι δύο πυλώνες της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ. Είναι αλληλένδετοι μεταξύ τους δεδομένου ότι η Ένωση αναλαμβάνει το μερίδιο ευθύνης που της αναλογεί για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να καταπολεμήσουν τη φτώχεια και να ενσωματωθούν στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του πλανήτη.
Εμπόριο και βοήθεια
Τα τελευταία 30 χρόνια, η Ένωση μείωσε ή κατάργησε ορισμένους δασμούς και εξάλειψε τις ποσοστώσεις για τις περισσότερες από τις εισαγωγές της από αναπτυσσόμενες χώρες. Όσον αφορά τις 49 λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, η Ένωση καταργεί τους δασμούς για όλες τις εξαγωγές τους - με μόνη εξαίρεση τα όπλα - στο πλαίσιο ενός προγράμματος που άρχισε το 2001.
Η ειδική εμπορική σχέση μεταξύ της Ένωσης και των 78 εταίρων της που συνιστούν την ομάδα χωρών της Αφρικής-Καραϊβικής-Ειρηνικού (ΑΚΕ) θεωρείται πρότυπο για το πώς οι πλούσιες χώρες μπορούν να ανοίξουν τις αγορές τους στις φτωχές. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά πρέπει να προσαρμοστούν στην παγκοσμιοποίηση και στους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου.
Για το λόγο αυτό, η Ένωση σχεδίασε με τις χώρες ΑΚΕ μία νέα σειρά οικονομικών συμφωνιών εταιρικής σχέσης, οι οποίες, παρά το ότι επρόκειτο να τεθούν σε εφαρμογή στις αρχές του 2008, δεν είναι όλες ακόμη έτοιμες. Οι συμφωνίες αυτές βασίζονται στο σκεπτικό ότι πρέπει να βοηθηθούν οι χώρες ΑΚΕ να ενσωματωθούν με τους περιφερειακούς τους γείτονες, πραγματοποιώντας το πρώτο βήμα προς την παγκόσμια ολοκλήρωση. Παράλληλα, η ΕΕ θα συνεχίσει το άνοιγμα των αγορών της και την εξάλειψη των φραγμών στις εξαγωγές από τις χώρες ΑΚΕ
Υψηλότερα κονδύλια
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της κατέβαλαν περίπου 47 δις ευρώ το 2006 για δημόσια βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με 0,43% του ΑΕΠ τους, και είναι υψηλότερο από το κατά κεφαλή επίπεδο βοήθειας εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Ιαπωνίας
Από το ποσό αυτό, πάνω από 7 δις ευρώ χορηγήθηκαν μέσω της Ένωσης. Παρά το ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως και άλλες βιομηχανικές χώρες, συμφώνησαν να διαθέτουν ετησίως το 0,7% του ΑΕΠ τους για βοήθεια, μόνο η Δανία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία έχουν επιτύχει αυτόν το στόχο.
Τον Μάιο 2005, οι υπουργοί της ΕΕ συμφώνησαν να τεθεί ως νέος συλλογικός στόχος το 0,56% για το 2010, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση της βοήθειας κατά 20 δις ευρώ μέχρι τότε. Όρισαν επίσης το 2015 ως προθεσμία για την επίτευξη του στόχου του 0,7%.
Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας της ΕΕ παρέχεται υπό μορφή μη επιστρεπτέας ενίσχυσης. Διατίθεται περιορισμένο ποσό για δάνεια με ευνοϊκούς όρους και επενδυτικά κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ), τον φορέα μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ΕΕ. Η ΕΤΕ χορήγησε το 2006 δάνεια ύψους 5,9 δις ευρώ σε εταίρους εκτός Ευρώπης, κυρίως αναπτυσσόμενες χώρες.
Μεγάλα αποτελέσματα με μικρά μέσα
Επί σειρά ετών, η ΕΕ χρηματοδότησε χιλιάδες αναπτυξιακά έργα στον τρίτο κόσμο. Συχνά, σχετικά μικρά χρηματικά ποσά αρκούν για πολλά. Στις πρόσφατες επιτυχίες συγκαταλέγονται: η βοήθεια προς μία ομάδα 250 γυναικών στο ινδικό κρατίδιο Γκουχαράτ για την εξαγωγή ειδών χειροτεχνίας στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ιαπωνία, η στήριξη μιας τοπικής επιχείρησης στο Μπελίζ για την καθιέρωση βιώσιμων τεχνικών εκμετάλλευσης και διαχείρισης των δασών, η βοήθεια σε αγρότες του κεντρικού Καμερούν για να διαφοροποιήσουν την παραγωγή τους, η κατάρτιση για μικρές επιχειρήσεις στην Ουγκάντα ώστε να μοιράζονται το κόστος χρήσης βασικών επιχειρηματικών υπηρεσιών, και άλλα πολλά.
Να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους
Απώτερος σκοπός της Ένωσης είναι να γίνουν οι μη ευνοημένοι πληθυσμοί του τρίτου κόσμου κύριοι της τύχης τους. Αυτό προϋποθέτει ότι πρέπει να εξουδετερωθούν οι λόγοι για τους οποίους είναι ευάλωτοι, όπως η περιορισμένη πρόσβαση σε τρόφιμα και πόσιμο νερό, ή στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην απασχόληση, στην έγγεια ιδιοκτησία, στις κοινωνικές υπηρεσίες, στις υποδομές και σε υγιές περιβάλλον. Σημαίνει επίσης εξάλειψη των ασθενειών και πρόσβαση σε φθηνά φάρμακα για να καταπολεμηθούν μάστιγες όπως το HIV/AΙDS, και μέτρα για τη ελάφρυνση του χρέους που στερεί τους λιγοστούς πόρους από τις ζωτικής σημασίας δημόσιες επενδύσεις και τους διοχετεύει εκ νέου στους πλούσιους δανειστές των βιομηχανικών χωρών.
Στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να διατεθεί ένα δισεκατομμύριο ευρώ για τη βελτίωση της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο ύδωρ και για βασικά αποχετευτικά έργα για τους πληθυσμούς των χωρών ΑΚΕ. Το σχέδιο αυτό εντάσσεται σε μια διεθνή εκστρατεία με σκοπό να μειωθεί στο ήμισυ, μέχρι το 2015, ο αριθμός των ατόμων χωρίς πρόσβαση στις παροχές αυτές.
Η ΕΕ στηρίζει επίσης τις στρατηγικές αυτοβοήθειας και εξάλειψης της φτώχειας που παρέχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες τη δυνατότητα να εδραιώσουν τη δημοκρατική διαδικασία, να διευρύνουν τα κοινωνικά τους προγράμματα, να ενισχύσουν το θεσμικό τους πλαίσιο, να αυξήσουν τις ικανότητες του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα τους, και να ενισχύσουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας ανδρών και γυναικών.