ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑ

Εισηγητής: κ. Θεόδωρος Αραμπατζής, lic. rer. reg.

1. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΕΙΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΜΑΧΩΝΑ

Η Γεωγραφική θέση του Ν. Σερρών στις εξωτερικές πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε. Ε.) δημιουργεί πολλές προοπτικές ανάπτυξης για όλο το Νομό. Ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι ηπείρων και πολιτισμών, αποτέλεσε ανέκαθεν Κομβικό σημείο μεταφορών και επικοινωνιών, διαφιλονικούμενο ενίοτε από όμορους λαούς για τον έλεγχο και επικυριαρχία της περιοχής αυτής.

Ο Προμαχώνας ως μία από τις τρεις μεγάλες χερσαίες πύλες της Ελλάδας και κατ’ επέκταση της Ε. Ε., αποτελεί στρατηγικό σημείο αναφοράς για τους τομείς των συνδυασμένων μεταφορών, της διαμετακόμισης εμπορευμάτων αλλά και της επιβατικής κίνησης – ροής από και προς τα Βαλκάνια.

Η σχετική εγγύτητα προς το μεγάλο αστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης 120 χλμ. Περίπου του Προμαχώνα και πολύ περισσότερο η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού δημιουργούν μεγαλύτερες προκλήσεις για την ανάδειξη της σημασίας που έχει η θέση αυτή στο Διαμετακομιστικό Εμπορίου και στις Διεθνείς Μεταφορές.

Ο άλλος σημαντικός συγκοινωνιακός Πόλος ανάπτυξης του Νομού Σερρών είναι το λιμάνι της Αμφίπολης το οποίο αν και βρίσκεται σε πλεονεκτικότατη θέση – επί της Εγνατίας Οδού δεν έτυχε μέχρι πρόσφατα δυστυχώς της αρμόζουσας προσοχής και της αναπτυξιακής βοήθειας για την ανάδειξη του ως θαλάσσια πύλη προς την Βαλκανική Ενδοχώρα.

Ας δούμε όμως εγγύτερα τα προβλήματα που δημιουργούνται κατά την διακίνηση των εμπορευμάτων μέσω του Νομού Σερρών. Η κατάσταση άλλαξε στα Βαλκάνια ως γνωστό μετά τις πολιτικές και στρατιωτικές αλλαγές που επήλθαν κυρίως στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Έτσι ενώ πριν το 1994 Εμφύλιος στην Γιουγκοσλαβία, ο μεταφορέας χρειάζονταν 30 ώρες για να φθάσει στο Μόναχο της Γερμανίας από την Ελλάδα και αντίστροφα, σήμερα χρειάζεται περισσότερο από 48 ώρες για την ίδια διαδρομή

Πέραν της κατά 50% αύξησης του χρόνου μεταφοράς εγείρονται θέματα κόστους μεταφοράς – μέσω της αύξησης των επιμέρους εξόδων βίζας, διοδίων, κλπ. Θέμτα ασφάλειας μεταφορών κ. α.

Το φορτηγό πρέπει σήμερα για να φθάσει στην Κεντρική Ευρώπη να περάσει από τουλάχιστον 8 Τελωνεία έναντι 4 μόνον πριν από 10 έτη.

Οι διεθνείς μεταφορές είναι πρακτικά εξαρτημένες από τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν σε μια από τις Βαλκανικές χώρες και υπόκεινται στις μεγάλες αυξήσεις των τελών διέλευσης των φορτηγών, τις πολυήμερες καθυστερήσεις, τις πρόσθετες εγγυήσεις, την έλλειψη διαφάνειας στις συναλλαγές και πολλές φορές στον χρηματισμό των συνοριακών υπαλλήλων.

Εναλλακτική λύση βέβαια θα αποτελούσε η σιδηροδρομική μεταφορά αν το σιδηροδρομικό μας δίκτυο παρείχε τις ανάλογες δυνατότητες.

Ο Σιδηρόδρομος είναι γεγονός ότι αποτελεί το αγαπημένο το αγαπημένο μεταφορικό μέσο των περισσότερων Ευρωπαϊκών χωρών και έχει πολλά πλεονεκτήματα αφού ούτε το οδικό δίκτυο επιβαρύνει, ούτε το περιβάλλον μολύνει. Δυστυχώς όμως το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας μας παρουσιάζει σημαντικές αδυναμίες δίχως να μπορεί να ανταποκριθεί στις διαμορφούμενες ανάγκες.

- Έλλειψη παρακαμπτηρίων γραμμών που υποχρεώνει εμπορεύματα σε μεταφορτώσεις με οικονομικές, χρονικές, και ποιοτικές επιβαρύνσεις.

- Έλλειψη σιδηροδρομικής σύνδεσης με τα μεγάλα λιμάνια της χώρας (Καβάλα κ.α.)

- Έλλειψη εκσυγχρονισμού με ηλεκτροκίνηση, τηλεδιαχείριση και την αυτοματοποίηση.

Σήμερα διαφαίνεται μία ακτίνα φωτός μέσω του 3^ου Κ.Π.Σ. και ειδικότερα του Επιχειρηματικού Προγράμματος των Σιδηροδρόμων.

Συγκεκριμένα προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός του ΟΣΕ, αυξάνοντας την αξιοπιστία και βελτιώνοντας τον χρόνο μεταφοράς και την εξυπηρέτηση, με συνολική επένδυση 2000 εκατομ. ΕΥΡΩ. Κάτω από τις συνθήκες που ήδη περιγράψαμε ο Διεθνής Διαμεταφορέας καλείται να δώσει λύσεις για την ορθολογική εξυπηρέτηση του εξαγωγικού και εισαγωγικού εμπορίου της χώρας.

Πιστεύουμε ότι η προοπτική να γίνει ο Νομός Σερρών Διαμετακομιστικό Κέντρο Ευρωπαϊκής Εμβέλειας είναι δυνατή και εφικτή αρκεί βέβαια να γίνουν ορισμένα βήματα :

- Απαιτείται ένα σύγχρονο και παραγωγικό πλέγμα υπηρεσιών (τραπεζικό, τελωνειακό, μεταφορικό) που μπορεί να αξιοποιηθεί από τις εταιρείες διαμετακόμισης σε συνδυασμό με τις επενδύσεις στον τομέα των Αποθηκών Τελωνειακού χαρακτήρα, θα μπορούν να ασκήσουν επιθετική πολιτική στην ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου.

- Η γεωγραφική θέση της χώρας μας που στην αρχή αναφέραμε ότι δημιουργεί πρόβλημα στην άμεση πρόσβαση μας στην Ευρωπαϊκή αγορά θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και να αποτελέσει ουσιαστικά την Νότια Πύλη της Ε. Ένωσης για την ανάπτυξη του Διαμετακομιστικού Εμπορίου τόσο προς τις χώρες της Μέσης Ανατολής όσο και της Αφρικής.

2. ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΕΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΙΣ

Η Τελωνειακή Νομοθεσία Ελληνική και Ευρωπαϊκή επιτρέπει κάτω από ειδικές συνθήκες ελέγχου διευκολύνσεις προς τους διενεργούντες και εμπλεκόμενους με το διεθνές εμπόριο.

Συγκεκριμένα προβλέπεται η παροχή δύο τελωνειακών καθεστώτων αναστολής είσπραξης δασμών και φόρων προς τους επιχειρηματίες:

α. Καθεστώς Τελωνειακής Αποταμίευσης: Με το καθεστώς αυτό επιτρέπεται η παραμονή των εμπορευμάτων σε ορισμένους χώρους που έχουν εγκριθεί και ελέγχονται από το Τελωνείο, μέχρις ότου εξαχθούν είτε για κατανάλωση στο εσωτερικό της χώρας είτε στο εξωτερικό. Παράδειγμα: Αποθήκες οινοπνευματωδών, πετρελαιοειδών κλπ.

β. Ελεύθερες Ζώνες: Είναι το κατ’ εξοχήν καθεστώς διευκόλυνσης του Διεθνούς Εμπορίου σε όλο τον κόσμο. Ελεύθερες ζώνες είναι οι ελεγχόμενοι χώροι στους οποίους επιτρέπεται η είσοδος των εισαγόμενων από τρίτες χώρες εμπορεύματα χωρίς τελωνειακή διαδικασία (χωρίς δασμούς και φόρους) αλλά και η παραμονή εντός των ελεύθερων ζωνών μέχρις ότου αυτά εξαχθούν για άλλο προορισμό. Πανευρωπαϊκά οι πλέον πετυχημένες ελεύθερες ζώνες είναι αυτές του Αμβούργου και του Ρότερνταμ. Η Τουρκία διαθέτει 42 τέτοιες Ελεύθερες Ζώνες.

Με τα δύο αυτά Τελωνειακά Καθεστώτα επιδιώκεται να διευκολυνθεί η συγκέντρωση εμπορευμάτων σε προνομιακούς χώρους για το Διεθνές Εμπόριο, με αναστολή – απαλαγή δασμών και φόρων.

Με τη συγκέντρωση αυτή των εμπορευμάτων στις Ελεύθερες Ζώνες παρατηρείται σημαντικότατη αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας και δημιουργία θέσεων απασχόλησης κυρίως στους τομείς της αποθήκευσης, μεταφοράς, διαμετακομιστικού εμπορίου, εργασιών μεταποίησης, συσκευασίας, ψύξης, ταξινόμησης κλπ.

Η επιλογή των Ελεύθερων Ζωνών ως χώρων Διαμετακόμισης από τους παράγοντες του Διεθνούς Εμπορίου επηρεάζεται σαφώς από ορισμένα πλεονεκτήματα που σχετίζονται με:

- την προνομιούχα γεωγραφική θέση του επιλεγόμενου χώρου

- τη δυνατότητα άνετης προσπέλασης εμπορευμάτων

- τη δυνατότητα ασφαλούς παραμονής των εμπορευμάτων

- τη δυνατότητα εύκολης διακίνησης των εμπορευμάτων σε όσο δυνατό ευρύτερο φάσμα εμπορικών κέντρων και αγορών κατανάλωσης.

Όσον αφορά την γεωγραφική θέση μίας Ελεύθερης Ζώνης αυτή αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα για την επιλογή ενός τόπου ως χώρου συγκέντρωσης – αποθήκευσης εμπορευμάτων.

Ένας τόπος θεωρείται ότι βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση όταν βρίσκεται σε διασταύρωση εμπορικών δρόμων (οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων) ή κυρίως αποτελεί φυσική είσοδο σε μία ευρύτερη περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από μία δυναμική αγορά και αναπτυσσόμενη, που έχει τη δυνατότητα να απορροφήσει μία ευρεία γκάμα προϊόντων.

Η γεωγραφική θέση του Νομού Σερρών ως κύρια Πύλη της χώρας μας αλλά και της Ευρώπης προς την Βαλκανική Ενδοχώρα είναι ιδανικός τόπος για την δημιουργία μίας μελλοντικά πετυχημένης Ελεύθερης Ζώνης Διεθνούς Εμπορίου. Ως τέτοιο πλεονεκτικό σημείο προηγείται συγκριτικά ο Προμαχώνας.

3. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΗΣ

Είναι γνωστό ότι η ανάπτυξη των εξαγωγών εγχώριων κυρίως προϊόντων συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη μίας χώρας. Η εξαγωγική ροή μίας χώρας όμως εκτός από την καθαρή αξία Εγχώριων Προϊόντων περιλαμβάνει και τα διερχόμενα εμπορεύματα, τα οποία ύστερα από μικρή ή μεγάλη παραμονή με ή χωρίς μεταποίηση, εγκαταλείπουν το έδαφος της χώρας και διατίθενται στις ξένες αγορές και συνιστούν το Διαμετακομιστικό Εμπόριο.

Τα κυριότερα πλεονεκτήματα της διαμετακόμισης είναι :

α. Αύξηση του όγκου του εξαγωγικού εμπορίου και δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε πολλούς κλάδους του τριτογενούς τομέα (μεταφορές, αποθήκευση, ψύξη, πρακτόρευση κ.α.)

β. Προστιθέμενη αξία η οποία πολλές φορές ξεπερνά την αρχική αξία των εμπορευμάτων από την διαχείριση και τις ενδιάμεσες εργασίες που πολλές φορές εκτελούνται επί των διαμετακομιζομένων εμπορευμάτων.

γ. Οικονομίες κλίμακας διαμέσου των μεγάλων ποσοτήτων εμπορευμάτων, μείωση κόστους μεταφοράς που είναι σημαντικός παράγοντας στο συνολικό κόστος των εξαγομένων εμπορευμάτων.

δ. Η οικονομικοί παράγοντες της χώρας έχοντας στην κατοχή τους ανταγωνιστικά εμπορεύματα, έστω και ξένα ελέγχουν τη διεθνή αγορά και δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την εξαγωγή και εγχώριων προϊόντων, τα οποία χωρίς την παρουσία των ξένων εμπορευμάτων θα είχαν λιγότερες πιθανότητες να διατεθούν στις ξένες αγορές.

Γενικά η ανάπτυξη της διαμετακόμισης επιτρέπει την άσκηση μιας επιθετικής εξαγωγικής πολιτικής και απαλλάσσει την οικονομία από την εσωστρέφειά της.

4. ΣΕΡΡΕΣ – ΚΟΜΒΟΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Αφού έγινε αντιληπτή η τεράστια σημασία της διαμετακόμισης για την ανάπτυξη ενός τόπου, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τι υψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα στην Ευρώπη παρατηρείται στο Αμβούργο (180% Μ. Όρου)

Η θέση του νομού Σερρών με την διαφαινόμενη ανάπτυξη της Βαλκανικής της Ενδοχώρας δημιουργεί ιδανικές προϋποθέσεις για την εγκατάσταση και δημιουργία Ελεύθερης Ζώνης και τη δημιουργία ενός κόμβου Διεθνούς Εμπορίου.

Σ’ αυτή την προοπτική συμβάλουν άλλωστε και επιπρόσθετοι παράγοντες :

- Μεγάλη πρωτογενής παραγωγή (αγροτικά προϊόντα)

- Υψηλό μορφωτικό επίπεδο στελεχών διοίκησης – παραγωγής

- Εγγύτητα σε μεγάλα λιμάνια και στην Εγνατία Οδό

Πιστεύω ακράδαντα ότι η μετεξέλιξη του Νομού Σερρών σε Διαμετακομιστικό Κόμβο Ευρωπαϊκής εμβέλειας θα δώσει την αναπτυξιακή εκείνη ώθηση που στερήθηκε ο νομός για να τον καταστήσει έναν από τους πιο ανεπτυγμένους και δυναμικούς νομούς της χώρας μας.

Προϋπόθεση αποτελεσματικής και μόνιμης καθιέρωσης ως Διαμετακομιστικό Κόμβο Πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Είναι η λειτουργική διασύνδεση του Προμαχώνα ως Πύλη εξόδου με το λιμάνι της Αμφίπολης.

5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

Συνοπτικά οι προτάσεις έχουν ώς εξής:

1. Λειτουργική συγκοινωνιακή οδική σύνδεση του Προμαχώνα με το λιμάνι της Αμφίπολης και μάλιστα μέσω της νέας γέφυρας Αχινού-Πεθελινού.

2. Διενέργεια επενδύσεων στο λιμάνι της Αμφίπολης γιά την δημιουργία εκεί Εμπορευ-

ματικού λιμένα με δυνατότητα εξυπηρέτησης Containers.

3. Δημιουργία Τερματικού εμπορευματικού σταθμού για χερσαίες μεταφορές με δυνατό-τητα συνδυασμένων μεταφορών (τρένο-φορτηγό) στον Προμαχώνα.

4. Δημιουργία εγκαταστάσεων Αποθηκών και υποδομών μεταφόρτωσης εμπορευμάτων

από και προς ευρωπαικές χώρες σε χώρες Μ.Ανατολής ,Αφρικής και Ασίας.

(Promachonas Interporto)

Οι παραπάνω προτεινόμενες δράσεις θεωρούνται από την Ε.Ε άκρως παραγωγικές και επιλέξιμες και εντάσσονται για χρηματοδότηση στο νέο Κοινοτικό Πρόγραμμα Marco Polo .

Ο κ. Θεόδωρος Αραμπατζής γεννήθηκε στις Σέρρες το 1961. Αποφοίτησε από το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων της ΑΒΣΘ το 1983, και κατόπιν έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα «Στρατηγική Περιφερειακής Ανάπτυξης», στο Πανεπιστήμιο της Καρλσρούης στη Γερμανία, απ’ όπου πήρε τον ακαδημαϊκό τίτλο Lic. rer. reg. το 1987. Εργάσθηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας σε Λογιστικά, Φοροτεχνικά και Οικονομοτεχνικές Μελέτες, ως Προϊστάμενος Λογιστηρίου σε ΕΠΕ και ως Γενικός Διευθυντής της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας, ενώ από το 1996 εργάζεται ως Υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών, Τελωνειακός.