ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Εισηγητής: κ. Ισίδωρος Πρίντεζης

Κυρίες, κύριοι καλημέρα σας. Το πρώτο θέμα είναι για τις Συνδυασμένες Μεταφορές. Είναι γνωστό ότι το κόστος μεταφοράς των προϊόντων, επηρεάζει στην τελική τιμή πώλησης αυτών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, τα έξοδα της μεταφοράς ενός προϊόντος αποτελούν ποσοστιαία ένα μεγάλο κομμάτι του κοστολογίου ενός προϊόντος. Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός και η ανάγκη για μείωση του κοστολογίου μεταφοράς, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων της βιομηχανίας και την βελτίωση των μεταφορικών μέσων, οδήγησαν την βιομηχανία των μεταφορών στην εξέλιξη μιας νέας υπηρεσίας, η οποία είναι περισσότερο γνωστή ως συνδυασμένη μεταφορά. Συνδυασμένη μεταφορά όπως φανερώνει και η σημασία του όρου, είναι η μεταφορά εκείνη για την ολοκλήρωση της οποίας απαιτείται ο συνδυασμός των δύο ή και περισσοτέρων μεταφορικών μέσων. Έχουμε δηλαδή μία μεταφορά που μπορεί να μεσολαβήσει ένα φορτηγό αυτοκίνητο, ένα πλοίο ή και ένα αεροπλάνο, χωρίς να πραγματοποιείται ουσιαστική φορτοεκφόρτωση στα εμπορεύματα αυτά καθ’ αυτά. Οι μεταφορές οι συνδυασμένες, πήραν σάρκα και οστά περίπου πριν από 30 χρόνια, όταν ήρθε στην αγορά η έλευση των εμπορευματοκιβωτίων ενός νέου μέσου μεταφοράς, όπως είναι κοινώς γνωστά με την Αγγλική έννοια Container. Το Container είναι ένα πολύτιμο εργαλείο του εμπορικού κόσμου και επέτρεψε την ασφαλέστερη και οικονομικότερη μεταφορά σε σχέση με τις προηγούμενες μεταφορικές μεθόδους που χρησιμοποιούνταν. Ένας παραγωγός λοιπόν κάποιου προϊόντος έχει την δυνατότητα να φορτώσει τα εμπορεύματά του μέσα στο εμπορευματοκιβώτιο που φτάνει στον χώρο της παραγωγής φορτωμένο σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο φορτηγό αυτοκίνητο και να παραδώσει τα εμπορεύματά του αυτά στον τελικό του προορισμό χωρίς καμιά άλλη φορτοεκφόρτωση στα αγαθά. Αφού οι εναλλαγές στα μεταφορικά μέσα επιτρέπουν την μετακίνηση του φορτίου μόνο με μία μονάδα, αυτήν του εμπορευματοκιβωτίου. Με το πέρασμα των ετών, καθώς αυξάνονταν οι εμπορικές συναλλαγές, με το διεθνές εμπόριο, αυξάνονταν και οι ανάγκες για γρηγορότερες, μαζικότερες και προπάντων οικονομικότερες υπηρεσίες μεταφορών. Και έτσι στα δύο είδη υπάρχοντα μεταφορικά μέσα, το φορτηγό και το πλοίο, ήρθαν να προστεθούν, με κάποιες εξελίξεις, και ο σιδηρόδρομος, αλλά και το αεροπλάνο στο οποίο χρησιμοποιούνται ειδικά κατασκευασμένα Container. Τα τελευταία 15 χρόνια με 20 χρόνια περίπου, εκτός από τα κλασικά Container που υπάρχουν, έχει γίνει και μία παραλλαγή ενός φορτηγού αυτοκινήτου, οπού υπάρχει μόνο ο χώρος της φόρτωσης. Αντί να έχουμε ένα σιδερένιο κουτί (Container), υπάρχει ένα διαμορφωμένο φορτηγό αυτοκίνητο με την καρότσα του και τον μουσαμά και τον χώρο φόρτωσης, χωρίς να υπάρχει το σασί, οι ρόδες και η μηχανή του αυτοκινήτου. Αυτό το είδος μεταφέρεται όπως μεταφέρονται και τα Container τα θαλάσσια. Επίσης ο σιδηρόδρομος, έφερε μία καινοτομία, με την έννοια ότι μπορούσε να διεκπεραιώσει μεταφορές πολύ πιο μαζικά από ότι γινόταν μέχρι σήμερα γιατί επάνω σε μια αμαξοστοιχία μπορούσαν να φορτωθούν αρκετές δεκάδες ή ακόμα σε πολλές περιπτώσεις κυρίως στην Δυτική Ευρώπη εκατοντάδες Container.

Η υπηρεσία των συνδυασμένων μεταφορών, για να μπορέσει να είναι αποδοτική και να προσφέρει χαμηλά κοστολόγια, τα οποία θα καταστήσουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα, θα πρέπει να λειτουργεί τις κατάλληλες υποδομές με τις οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένη. Ποιες είναι όμως αυτές οι υποδομές; Καταρχάς, όπως είναι φυσικό ένα εκτενές και διεισδυτικό, σύγχρονο οδικό δίκτυο που θα εξασφαλίζει την σύνδεση και των πιο απομονωμένων περιοχών, οπού μπορεί να υπάρχει παραγωγική διαδικασία, με τους κυριότερες εμπορικούς κόμβους της χώρας, καθώς και τις πύλες εσόδου – εξόδου των εμπορευμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην περιοχή της βορείου Ελλάδος είναι η κατασκευή της Εγνατίας Οδού. Η ταχύτατη αποπεράτωση των έργων και σύνδεση της Εγνατίας Οδού με τον Προμαχώνα, θα δώσουν μία νέα δυναμική στην περιοχή των Σερρών, διευκολύνοντας την είσοδο και την έξοδο των εμπορευμάτων προς την γειτονική Βουλγαρία, όπως και προς τις βορειότερες από την Βουλγαρία χώρες.

Δεύτερο κομμάτι στο οποίο είναι απαραίτητη η υποδομή, είναι η βελτιστοποίηση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας καθώς και η αύξηση των διαθέσιμων εμπορευματικών αμαξοστοιχιών από πλευράς ΟΣΕ, για να μειωθεί ο χρόνος που χρειάζεται να γίνει μια μεταφορά σιδηροδρομικώς και να έχουμε και καλύτερη οικονομία στο μεταφορικό κόστος.

Ο σιδηρόδρομος χρησιμοποιείτε ευρέως στις Ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στην Κεντρική Ευρώπη (Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Βέλγιο), οπού και η υποδομή φυσικά είναι διαφορετική από την Ελληνική, είναι πολύ πιο προηγμένη, λόγο μορφολογίας, αλλά έχουν αναπτύξει τον σιδηρόδρομο και για περιβαλλοντολογικούς λόγους, διότι έχει το μικρότερο κομμάτι μόλυνσης από όλα τα μεταφορικά μέσα.

Ένα άλλο κομμάτι εξίσου σημαντικό για την υποδομή των συνδυασμένων μεταφορών, είναι τα εμπορευματικά κέντρα περισυλλογής ή διανομής των αγαθών. Στην περιοχή του Προμαχώνα λειτουργεί ήδη ένα εμπορευματικό κέντρο, σε μία, ας μου επιτραπεί η έκφραση, πρωτόγονη μορφή, όμως δεν παύει να είναι μία αρχή και όλοι μας ευελπιστούμε αυτό το εμπορευματικό κέντρο να μπορέσει να διευρύνει τις δραστηριότητες του, να μεγαλώσει το μεταφορικό έργο που διαχειρίζεται σήμερα και να μπορέσει να προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες μεταφορών. Η διευκόλυνση δε του εμπορευματικού κέντρου που ήδη λειτουργεί, και η σύνδεσή του όχι μόνο οδικώς αλλά και σιδηροδρομικώς με άλλα κομβικά σημεία της Ανατολικής και Δυτική Μακεδονίας και της Θράκης, είναι πάρα πολύ σημαντική προτεραιότητα. Σε περίπτωση που ολοκληρωθούν όλες αυτές οι συνδέσεις, το εμπορευματικό αυτό κέντρο θα μπορεί να συγκεντρώνει εμπορεύματα από τις περιοχές όχι μόνο του νομού Σερρών, αλλά και από όμορους νομούς, ή από τη Θράκη, να τις ομαδοποιεί σε βαγόνια ή σε φορτηγά αυτοκίνητα και να ξεκινάν από εδώ για να μπορέσουν να παραδώσουν τα εμπορεύματά τους στις υπόλοιπες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και πολύ μικρή παραγωγοί, θα έχουν την δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε νέες για αυτούς αγορές.

Στον τομέα της υποδομής δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε, ότι αλλαγές χρειάζονται και στο θεσμικό πλαίσιο, τόσο των μεταφορών, όσο και του τελωνειακού κώδικα για να υπάρξει μία πλήρης εναρμόνιση και θα έλεγα ταύτιση με το κοινοτικό πλαίσιο, για να γίνει πιο εύρυθμη η λειτουργία των εμπορευματικών κέντρων και να έχουμε μεγαλύτερη ανάπτυξη. Όπως επίσης και στην εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή στην δημιουργία στελεχών, οι οποίοι θα μπορέσουν καταρτισμένοι σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η γεωγραφική θέση του νομού των Σερρών τον καθιστά αρκετά σημαντικό, μιας και είναι μία από τις τρεις μεγαλύτερες πύλες εξόδου της βορείου Ελλάδος. Οι σύγχρονες μεταφορές στηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους στον συνδυασμό των μέσων και η αρχή αυτή πρέπει να λειτουργεί σαν βασική για τον σχεδιασμό τη πολιτείας και των φορέων, όσο και των επιχειρήσεων ιδιωτικών και μη, για την καλύτερη απόδοσή τους. Τα προγράμματα των υποδομών που σχεδιάζονται να υλοποιηθούν θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν τον συνδυασμό όλων των τρόπων μεταφοράς όπου αυτό είναι δυνατόν. Τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα, οι Συνδυασμένες Μεταφορές και η συνεχώς αυξανόμενη σημασία των ναυτιλιακών διασυνδέσεων ανατρέπουν την υφιστάμενη υποδομή στο Ευρωπαϊκό, Μεσογειακό και Κοινοτικό σύστημα μεταφορών και οδηγούν τις εξελίξεις σε νέες προοπτικές. Προοπτικές που δεν θα πρέπει να περάσουν απαρατήρητες, έτσι ώστε η χώρα μας να ωφεληθεί τα μέγιστα από τα νέα δεδομένα που υπάρχουν, όπως οι αλλαγές στον πολιτικοοικονομικό χάρτη της Ευρώπης μετά την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρκετών χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης, όπως επίσης η ανάπτυξη αρκετών νέων τεχνικών μεθόδων στις μεταφορές και η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.

Η πολιτεία θα πρέπει να συνδράμει όλους αυτούς τους εμπλεκόμενους φορείς, για να συνεργαστούν με τις υπόλοιπες χώρες της Βαλκανικής για την ένταξη του νομού Σερρών στα διάφορα προγράμματα που καταρτίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια των μεταφορών. Επίσης σημαντική είναι η συνεργασία των Υπουργείων Μεταφορών και Επικοινωνιών, Εμπορικής Ναυτιλίας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, όπου η συνεργασία αυτή θα πρέπει να μεγιστοποιηθεί, για να δώσει έμφαση και να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ένα ευρύτερο εθνικό σχέδιο ανάπτυξης μεταφορών και εμπορευματικών κέντρων στο οποίο φυσικά και ο νομός Σερρών θα παίζει ένα πολύ μεγάλο ρόλο. Γιατί μην ξεχνάμε πως και σήμερα ακόμα και το καλύτερα από άποψη ποιότητας εμπόρευμα δεν μπορεί να πουληθεί εάν δεν μπορεί να μεταφερθεί γρήγορα και οικονομικά.

Ο κ. Ισίδωρος Πρίντεζης είναι Διευθυντής της εταιρείας Multi-Containter Services Salonica