ΤΟ ΟΔΙΚΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ

Εισηγητής: κ. Χρίστος Καραλής

Α’ Υφιστάμενη κατάσταση

Ο Νομός Σερρών συνδέεται οδικά και σιδηροδρομικά με το μητροπολιτικό κέντρο της Θεσ/νίκης και αποτελεί την κύρια συγκοινωνιακή πύλη της χώρας προς Βουλγαρία και Ανατ. Ευρώπη. Οι μεταφορές γίνονται κυρίως οδικά και σε πολύ μικρότερο βαθμό σιδηροδρομικά.

Το οδικό δίκτυο σε σχέση και με τη γεωμορφολογία αναπτύχθηκε μέχρι το 1970 δικτυωτά και μετά την ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής του Νομού, την κατασκευή των αρδευτικών δικτύων και τις ανάγκες εξυπηρέτησης διαφόρων πόλων ( Θεσ/νίκη- Καβάλα- Σέρρες- πρωτεύουσες επαρχιών-Συνοριακός Σταθμός Προμαχώνα ) επιδιώκεται η ανάπτυξη ενός κυψελωτού οδικού δικτύου ( προτάσεις μελέτης Π.Σ.Σκοπετέα, καθηγητή ΑΠΘ « Ιδανικό οδικό δίκτυο Ελλάδος 1971» ), που να διευκολύνει την πρόσβαση σε επιλεγμένους πόλους των επαρχιών καθώς και μεταξύ των γειτονικών οικισμών δίνοντας έτσι προτεραιότητα στην προώθηση των πάσης φύσεως σχέσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Με την δημιουργία των νέων Δήμων ύστερα από τις συνενώσεις των κοινοτήτων το 1998 επιδιώκεται και η διαδημοτική οδική σύνδεση.

Για τον Νομό Σερρών δεν υπάρχει μια συνολική μελέτη για το σύστημα των συγκοινωνιών-μεταφορών σύμφωνα με τους επιδιωκόμενους αναπτυξιακούς στόχους, που περιέχονται στο χωροταξικό αναπτυξιακό σχέδιο του ΥΧΟΠ (1983-1987), στα πρακτικά του 1^ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου 1994 και στο Επιχειρησιακό σχέδιο της Νομαρχ. Αυτοδιοικ. Σερρών για το Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006.

Η οργανωτική δομή του συστήματος Συγκοινωνιών σε επίπεδο Νομού λειτουργεί με τους εξής αρμόδιους φορείς σε θέματα οδικών μεταφορών και συγκοινωνιών :

α) για το εθνικό δίκτυο ως προς την κατασκευή η ΔΕΚΕ Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας και ως προς την συντήρηση η ΔΕΣΕ με τα αντίστοιχα γραφεία των στις Σέρρες,

β) για το επαρχιακό δίκτυο η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχ. Αυτοδ. Σερρών,

γ) για το διαδημοτικό, δημοτικό, κοινοτικό δίκτυο και τμήμα του αγροτικού δικτύου οι ΟΤΑ με την ΤΥΔΚ Ν. Σερρών,

δ) για το δασικό οδικό δίκτυο τα Δασαρχεία Σερρών, Νιγρίτας και Σιδηροκάστρου και

ε) για τμήματα του πεδινού αγροτικού δικτύου το ΓΟΕΒ και τα ΤΟΕΒ. Για τα οχήματα και τις συγκοινωνιακές γραμμές αρμόδιοι είναι η Δ/νση Συγκοινωνιών της Νομαρχ. Αυτοδ. Σερρών, τα ΚΤΕΛ και το ΚΤΕΑΛ Σερρών.

Ο Νομός Σερρών έχει:

- 197 km εθνικό οδικό δίκτυο,

- 692 km επαρχιακό,

- διαδημοτικό και δημοτικό αστικό δίκτυο για τα οποία δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία,

- 1300 χλμ. Δασικό οδικό δίκτυο (από τα οποία 6 χλμ. ασφαλτοστρωμένο και τα υπόλοιπα είναι χωματόδρομοι με δύσκολη κυκλοφορία λόγω δράσης χειμάρρων),

- 65 χλμ. Αντιπυρικές λωρίδες βατές από πυροσβεστικά οχήματα.

Οι μαζικές επιβατικές οδικές μεταφορές εξυπηρετούνται από 136 λεωφορεία του υπεραστικού ΚΤΕΛ που εκτελούν καθημερινά 532 δρομολόγια σε 104 λεωφορειακές γραμμές. Επίσης υπάρχουν 225 αγοραία αυτοκίνητα που εδρεύουν σε κοινότητες, 109 ταξί Πόλης Σερρών, 23 αστικά λεωφορεία ΚΤΕΑΛ Σερρών με 14 λεωφορειακές γραμμές και 23 τουριστικά λεωφορεία.

Τα κυκλοφορούντα επιβατικά ιδιωτικά αυτοκίνητα ανέρχονται σε 49.621 έναντι 32.350 κατά το έτος 1994 (αύξηση 53,34%).

Οι εμπορικές μεταφορές εξυπηρετούνται με 308 ΔΧ φορτηγά αυτοκίνητα, με 25.652 φορτηγά ιδιωτικής χρήσης κάτω των 4 τόνων, 6.202 φορτηγά ΙΧ άνω των 4 τόννων και με φορτηγά τρένα του ΟΣΕ.

Το επαρχιακό δίκτυο χρησιμοποιείται συνήθως και από τους 16.500 γεωργικούς ελκυστήρες και λοιπά γεωργικά μηχανήματα που υπάρχουν στον Νομό και από τα μηχανήματα έργων των τεχνικών επιχειρήσεων.

Από στοιχεία του Τελωνείου Προμαχώνα έτους 2001 προκύπτει ότι κατά μέσο όρο μηνιαίως εισέρχονται και εξέρχονται 6.100 ΙΧΕ ημεδαπά αυτοκίνητα και 6.400 ΙΧΕ αλλοδαπά αυτοκίνητα (παρατηρείται αύξηση 100% της κυκλοφορίας σε σχέση με το 1997), 280 ημεδαπά λεωφορεία και 460 αλλοδαπά λεωφορεία( αύξηση λεωφορείων συνολικά 11% έναντι 1997) και 120 ημεδαπά φορτηγά και 7.417 αλλοδαπά φορτηγά ( αύξηση φορτηγών συνολικά 27% έναντι 1997).

Ως προς τους κυκλοφοριακούς φόρτους και τα βάρη των οχημάτων δεν έχουν γίνει μετρήσεις στο επαρχιακό οδικό δίκτυο και στους κόμβους και δεν έχει εξακριβωθεί η σύνθεση της κυκλοφορίας, το μέγεθος της ανά κατεύθυνση και στις ώρες αιχμής, το μέγιστο ωριαίο φορτίο κάθε μέρα κλπ. Υπάρχουν μόνο τα κυκλοφοριακά στοιχεία έτους 1995 για τον οδικό άξονα Σερρών-Νιγρίτας από την μελέτη « Εθνική έρευνα προέλευσης-προορισμού » του γραφείου Δοξιάδης ΑΕ για το ΥΠΕΧΩΔΕ, στην οποία λαμβάνεται εκτιμώμενη μέση ετήσια αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου 5,3 % στην δεκαετία 2000-2010.

Δεν υπάρχει επίσης μελέτη ανάλυσης τροχαίων ατυχημάτων. Τα κατά τόπους τμήματα τροχαίας της Ελληνικής Αστυνομίας καταγράφουν τα τροχαία ατυχήματα με σωματικές βλάβες και με υλικές ζημίες σε τρία έντυπα ( έκθεση αυτοψίας, δελτίο οδικού τροχαίου ατυχήματος ΔΟΤΑ και βιβλίο συμβάντων. Η ΕΣΥΕ κατατάσσει τον Νομό Σερρών στην 43^η θέση ως προς τα τροχαία ατυχήματα και στην 30^η θέση ως προς τον αριθμό επιβατηγών αυτοκινήτων.

Το υπάρχον επαρχιακό δίκτυο εξυπηρετεί επαρκώς τις συνδέσεις των οικισμών, των εδρών των Δήμων-Κοινοτήτων, τις προσβάσεις στις παραγωγικές δραστηριότητες και τους τουριστικούς πόλους του Νομού Σερρών ( Κερκίνη-Λαϊλιάς-Αλιστράτη-μοναστήρια ). Η βατότητα στο επαρχιακό δίκτυο είναι καλή με εξαίρεση τα τμήματα Πεντάπολης-Τούμπας-Παραλιμνίου, Λευκοθέας-ΣΣ Αγγίστας-Κρηνίδας, Άνω-Κάτω Καμήλα, Πατρίκι-Αχινός, που έχουν μέτρια βατότητα. Ημιδιανοιγμένα με κακή βατότητα είναι τα ορεινά τμήματα του δευτερεύοντος επαρχιακού και διαδημοτικού δικτύου, όπως Ν. Πετρίτσι-Ακριτοχώρι-Πορόϊα, Θεοδώριο-Κεντρικό Ν. Κιλκίς, Λιθότοπος-Ποντοκερασιά Ν. Κιλκίς, ΄Αγγιστρο-Αχλαδοχώρι, Καρυδοχώρι-Λαϊλιάς, Ορεινή-Βροντού, Δαφνούδι-Αναστασιά-Αγριανή, Σκοπιά-Καλλιθέα Ν. Δράμας, Αγιοχώρι-Περιχώρα Ν. Δράμας, που λειτουργούν σαν δασικοί δρόμοι. Με τις έντονες χιονοπτώσεις και τον παρατεταμένο παγετό του χειμώνα 2001-2002, αλλά και τις συχνές-έντονες βροχοπτώσεις το 2002 και ιδίως την πλημμύρα του Δεκεμβρίου 2002 υπέστησαν φθορές τα οδοστρώματα και παρουσιάσθηκαν τοπικές κατολισθήσεις στο δρόμο Λιθότοπου-Κερκίνης και στον δημοτική οδό προς Ελαιώνα. Επίσης μερικές παλαιές γέφυρες και οχετοί ομβρίων πρέπει να επισκευασθούν ή να αντικατασταθούν λόγω μικρής κλάσης φορτίου.

Το πρόγραμμα μελετών και έργων επαρχιακής οδοποιίας καταρτίζεται από την Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών σε συνεργασία με την Δ/νση Σχεδιασμού –Προγραμματισμού Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σερρών και εγκρίνεται με απόφαση Νομαρχιακού Συμβουλίου. Ανάλογα με την πηγή χρηματοδότησης καταρτίζεται το ετήσιο Νομαρχιακό Πρόγραμμα Δημ. Επενδύσεων από πιστώσεις ΚΑΠ και το Πρόγραμμα Γ΄ ΚΠΣ 2000-2006 ΣΑΝΑ 3 στο ΠΕΠ Κεντρ. Μακεδονίας με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστό 75% της δαπάνης μαζί με τις απαλλοτριώσεις και τα έξοδα μετατόπισης ΔΕΗ-ΟΕΒ κλπ δικτύων κοινής ωφέλειας.

Με το Α΄ ΚΠΣ-ΣΑΝΤ (1989-1993) δαπανήθηκαν σε 18 οδικά έργα 1,1 δισ. δρχ. (3,3 εκ.Ευρώ) και ανακαινίσθηκαν 109 χλμ. Επαρχ. οδικού δικτύου, όπως φαίνεται παρακάτω στον πίνακα 1.

Με το Β΄ ΚΠΣ 1994-2000-ΣΑΝΑ 2 δαπανήθηκαν σε 16 έργα 4,7 δισ. δρχ.(13,67 εκ. Ευρώ) και έγιναν νέες διανοίξεις-παρακάμψεις οικισμών και βελτιώθηκαν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και η βατότητα σε 179 χλμ. επαρχιακού οδικού δικτύου, όπως φαίνεται παρακάτω στον πίνακα 3.

Για τον προγραμματισμό έργων και δράσεων του Γ΄ ΚΠΣ συντάχθηκε το 1999-2000 το Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΠΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το Γενικό Σχέδιο για το Οδικό Δίκτυο (Περιφερειακό και Νομαρχιακό) και το Επιχειρησιακό Σχέδιο Νομού Σερρών 2000-2006 που στους ειδικούς στόχους για τις βασικές υποδομές θέτει « αποπεράτωση και λειτουργική ενσωμάτωση στην αναπτυξιακή διαδικασία των δικτύων και κόμβων που εκτελούνται και δεν θα ολοκληρωθούν από το Β΄ ΚΠΣ, κατασκευή νέων οδικών δικτύων, επέκταση και βελτίωση παλαιών, που απαιτούνται λόγω επικείμενης εισδοχής των ομόρων κρατών στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση, διασύνδεση των μεταφορικών δικτύων με τον εμπορικό πόλο του Νομού, την πόλη των Σερρών, τους πόλους οικονομικής ανάπτυξης και την πύλη εισόδου της χώρας». Στο μέτρο 3 μείωση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και 3.1 μεταφορές-επικοινωνίες στην Κεντρική Μακεδονία προτάθηκε για ένταξη στο ΠΕΠ η βελτίωση του διανομαρχιακού και νομαρχιακού οδικού δικτύου.

Ήδη με χρηματοδότηση ΣΑΕΠ από το Γ΄ ΚΠΣ έχει ολοκληρωθεί η νέα γέφυρα Ν. Τυρολόης-Σκοτούσας 28,5μ. στη Μπέλιτσα και η βελτίωση του οδικού άξονα Παλαιοκάστρου- Γεφυρούδι-Σκοτούσα- Ν. Τυρολόη-Αναγέννηση μήκους 8,6 χλμ. δαπάνης Ευρώ. Από την ΣΑΝΑ 3 - ΠΕΠ (που στο σύνολό της παρουσιάζεται παρακάτω στον πίνακα 3) κατασκευάζονται ήδη τα παρακάτω οδικά έργα : η νέα γέφυρα ποταμού Αγγίτη 85 μ. στον οδικό άξονα Θολού-Δραβίσκου δαπάνης Ευρώ με περαίωση τον Ιούνιο 2004 και η βελτίωση της οδού Σερρών-Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου μήκους 8 χλμ. δαπάνης Ευρώ. Δημοπρατήθηκε η επισκευή και ενίσχυση της γέφυρας Αμμουδιάς 89,5 μ. στον χείμαρρο Κρουσοβίτη με κατασκευή προσβάσεων.

Εχουν συνταχθεί οι παρακάτω μελέτες οδοποιίας:

1) Οδικός άξονας Σερρών-Νεοχωρίου-Παραλιμνίου-Πεθελινού-Αχινού-Ιβήρων μήκους 37,32 χλμ.( νέες χαράξεις 30,87 χλμ. και βελτιώσεις 6,45 χλμ.) με χωροθέτηση νέας γεφύρας Στρυμώνα

2) Σιδ.Στ. Αγγίστας- Μυρίνη- Ροδολίβος μήκους 16 χλμ. (νέες χαράξεις 10,2 χλμ. με παράκαμψη Δομήρου και βελτιώσεις 5,8 χλμ.)

3) ΕΟ Θεσ/νίκης- Σερρών- Προβατάς- Μονοκλησιά- Α. Καμήλα- Κ. και Α. Μητρούσι διαπλάτυνση σε μήκος 7,55 χλμ.

4) δύο γέφυρες στον οδικό άξονα Προβατά-Ν.Τυρολόη (δίδυμες κιβωτοειδείς 2χ6χ2,5 και 2χ5χ3,5)

5) Νιγρίτα-Τερπνή-Αμπελοι-Στρυμονικό μήκους 16,7 χλμ.(νέες χαράξεις 15,2 χλμ. με παρακάμψεις Νιγρίτας-Τερπνής-Αγ.Παρακευής και βελτιώσεις 1,5 χλμ.)

6) Oδικός άξονας Λευκοτόπου-Ευκαρπίας μήκους 13 χλμ.(νέες χαράξεις 4,9 χλμ. με παράκαμψη Λευκοτόπου-Αγ.Δημητρίου-Ιβήρων και βελτιώσεις 8,1 χλμ.)

7) Ζευγολατιό-Λιθότοπος-Καμαρωτό μήκους 23,2 χλμ με παράκαμψη Χειμάρρου 2,3 χλμ., βελτιώσεις 4,5 χλμ. στο τμήμα Ζευγολατιό-Λιθότοπο και 8,2 χλμ. στο τμήμα Λιθότοπο-Καμαρωτό και νέα χάραξη 8,2 χλμ στο ίδιο τμήμα

8) Δύο γέφυρες στο δρόμο Σιδ/στρο-Φαιά Πέτρα-Καπνόφυτο, 48 μ. και 73 μ. αντίστοιχα

Εχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για τις απαλλοτριώσεις ακινήτων προκειμένου να κατασκευασθούν τμήματα των μελετηθέντων οδικών αξόνων από την ΣΑΝΑ 3-ΠΕΠ. Αυτά είναι:

1) Παράκαμψη Νεοχωρίου Σερρών μήκους 6,5 χλμ. από τα οποία 1,85 χλμ. είναι διαπλάτυνση-βελτίωση υφισταμένης οδού Σερρών-Νεοχωρίου

2) Μυρίνη-Ροδολίβος με νέα χάραξη 2,2 χλμ. και βελτίωση 5,8 χλμ.

3) Ζευγολατιό-Λιθότοπος με παράκαμψη Χειμάρρου 6,8 χλμ. από τα οποία 4,5 χλμ αφορούν βελτίωση

4) Διαπλάτυνση-βελτίωση οδικού άξονα Προβατά-Μονοκλησιά-Α.Καμήλα-Κ. και Α. Μητρούσι-ΕΟ Θεσ/νίκης-Σερρών μήκους 7,5 χλμ. και νέα γέφυρα Μπέλιτσας 60μ. στο Μητρούσι

5) Λευκότοπος-Ιβηρα με νέα χάραξη 4,9 χλμ. με παρακάμψεις Λευκοτόπου-Αγ.Δημητρίου-Ιβήρων και βελτίωση 1,1 χλμ.

Ως προς την συντήρηση του επαρχιακού οδικού δικτύου οι διατιθέμενες ετήσια πιστώσεις από τους ΚΑΠ είναι ανεπαρκείς (200.000 Ευρώ). Η αλματώδης αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου και των αξονικών φορτίων, ως επίσης και η κυκλοφορία υπέρβαρων οχημάτων( επιτρεπτό όριο σε μονό άξονα δίχως κίνηση 10 τόννοι, με κίνηση 13 τόννοι και δίδυμοι 20 τόννοι) οδήγησε κατά κύριο λόγο στο φαινόμενο πρόωρων αστοχιών και φθορών των οδοστρωμάτων.

Δεν υπάρχει στελέχωση στο τμήμα συντήρησης υποδομών και δικτύων της Δ.Τ.Υ.Ν.Α. Σερρών με τεχνικό και εργατικό προσωπικό, για να γίνεται τακτική και συστηματική επιθεώρηση της βατότητας και της ασφάλειας των οδών, άμεση επέμβαση και παρακολούθηση του επιπέδου εξυπηρέτησης που παρέχει το οδικό επαρχιακό δίκτυο.

Σήμερα στο επαρχιακό δίκτυο δεν γίνεται προληπτική συντήρηση, αλλά διορθωτική ( αποκαταστάσεις επιφανειακών φθορών, ανακαίνιση διαγραμμίσεων, τοποθέτηση σήμανσης, κλάδεμα βλάστησης, διανοίξεις τάφρων κλπ.). Η συντήρηση του επαρχιακού δικτύου γίνεται κυρίως με συνεργεία αναδόχου εργολάβου. Στο εθνικό δίκτυο η συντήρηση γίνεται κυρίως με συνεργεία της ΔΕΣΕ-Γραφείο Σερρών.

Ο εκχιονισμός και η πρόληψη δημιουργίας πάγου με ρίψη άλατος γίνεται στο επαρχιακό και σε τμήματα του διαδημοτικού δικτύου με μηχανήματα της ΔΤΥΝΑ Σερρών, στο εθνικό δίκτυο από την ΔΕΣΕ και στο δημοτικό-διαδημοτικό οδικό δίκτυο με δημοτικά μηχανήματα ή με μισθωμένα ιδιωτικά. Ο εξοπλισμός της ΔΤΥΝΑ Σερρών σε μηχανήματα είναι ανεπαρκής και παλαιός. Υπάρχουν 3 μπουλντόζες, 4 διαμορφωτήρες, ένας μικρός εκσκαφέας, μία αλατιέρα, ένα κλαδοκοπτικό και μία πλατφόρμα.

Ο εξοπλισμός των εργοληπτικών επιχειρήσεων κρίνεται επαρκής.

Στο Νομό Σερρών υπάρχουν τα παρακάτω μηχανήματα έργων : 110 εκσκαφείς και 150 εκσκαφείς-φορτωτές, 175 φορτωτές, 50 διαμορφωτήρες, 25 μπουλντόζες, 13 γερανοί, 5 διαστρωτήρες ασφάλτου, 5 διανομείς ασφάλτου, 25 οδοστρωτήρες, 20 αντλίες μπετόν, 3 γεωτρύπανα, 4 σάρωθρα, 5 διαγραμμιστικά, 7 καλαθοφόρα.

Ως προς τον τεχνικό έλεγχο των οχημάτων λειτουργεί το ΚΤΕΟ Σερρών και έχει συνταχθεί τεχνοοικονομική μελέτη για την κατασκευή ΚΤΕΟ στον Συνοριακό Σταθμό Προμαχώνα.

Β’ Προτάσεις για το επαρχιακό οδικό δίκτυο Νομού Σερρών

Η τεχνική υποδομή στο οδικό δίκτυο του Νομού Σερρών είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο σε σχέση με άλλους παραμεθόριους νομούς της χώρας, δεν μπορεί όμως να θεωρηθεί ότι αυτή επαρκεί για τις σημερινές απαιτήσεις της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τις απαιτήσεις του πληθυσμού, ώστε να εξυπηρετείται σωστά και γρήγορα το σύνολο των μετακινήσεων προσώπων και αγαθών.

Οποιασδήποτε μορφής αναπτυξιακή ενέργεια δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την κατάλληλη συγκοινωνιακή υποδομή. Η θέση του Νομού σε σχέση με τον λειτουργικό άξονα ανάπτυξης της χώρας (ΠΑΘΕ-Εγνατία οδός με τους κάθετους άξονες) μπορεί να χαρακτηρισθεί στρατηγικής σημασίας για τις μεταφορές και την αξιόλογη παραγωγή του στον πρωτογενή τομέα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ήδη διαμορφωμένες συνθήκες και τάσεις, καθώς και τις ανάγκες εξυπηρέτησης διαφόρων πόλων ανάπτυξης θεωρούμε σαν οδηγό στο σχεδιασμό του ιδανικού οδικού επαρχιακού και διαδημοτικού-κοινοτικού δικτύου την εφαρμογή κυψελωτού δικτύου.

Πριν να διατυπώσουμε τις προτάσεις μας επισημαίνουμε την ανάγκη να συνταχθεί μια συνολική μελέτη για το σύστημα των συγκοινωνιών-μεταφορών του Νομού Σερρών από έμπειρους μελετητές σύμφωνα με τους επιδιωκόμενους αναπτυξιακούς στόχους, τα πορίσματα του παρόντος Συνεδρίου, την μελλοντική ένταξη της Βουλγαρίας και Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την βελτίωση και ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Το σύστημα συγκοινωνιών-μεταφορών πρέπει να καταχωρηθεί και να ενταχθεί σε ένα πλήρες σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) για να υπάρχει δυνατότητα εύκολης παρακολούθησης του, τροποποίησης και γενικά βελτίωσης και εξέλιξης του.

Η μελέτη του συστήματος μεταφορών του Νομού πρέπει να στηρίζεται επίσης στα στοιχεία μελέτης προέλευσης-προορισμού για εμπορεύματα και επιβάτες στο επίπεδο του Νομού Σερρών.

Πριν απ’ όλα όμως πρέπει να εκσυγχρονισθούν οι απηρχαιωμένοι κανονισμοί-προδιαγραφές και διατάγματα που ισχύουν στην χώρα μας. Προτείνουμε την αναθεώρηση του ισχύοντος ΒΔ 43/6-2-56 που καθορίζει τους επαρχιακούς δρόμους και την αρ. ΔΜΕΟ/Ε/Ο/266/9-3-95 απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ που καθορίζει το πρωτεύον επαρχ. οδικό δίκτυο κατατάσσοντας τους δρόμους που δεν αναφέρονται στην απόφαση και γράφονται στο ΒΔ 43/56 στο δευτερεύον επαρχ. οδικό δίκτυο.

Κρίνεται απαραίτητο τα οδικά τμήματα α) γέφυρα Στρυμώνα-Πετρίτσι-Βυρώνεια-Κ. Πορόϊα-Ορια Ν.Κιλικίς, β) Αμφίπολη-Παλαιοκώμη-Ροδολίβος-Πρώτη-Ν.Μπάφρα-Ορια Ν.Δράμας και γ) ΣΣ Αγγίστας-Κρηνίδα-Ηλιοκώμη-Κορμίστα-Όρια Ν. Καβάλας να αναβαθμισθούν λόγω μεγάλου κυκλοφοριακού φόρτου και σπουδαιότητος από επαρχ. δίκτυο σε δευτερεύον εθνικό δίκτυο.

Σε πρωτεύον επαρχ. δίκτυο προτείνεται να χαρακτηρισθεί α) το αδιάνοιχτο τμήμα Μαυροθάλασσας-νέα γέφυρα Στρυμώνα-παράκαμψη Πεθελινού-Δραβίσκος, β) το οδικό τμήμα Ν. Πέτρα-νέα γέφυρα Αγγίτη-Δραβίσκος, γ) οδ. Άξονας Σερρών-Λαϊλιά, δ) Ηράκλεια-Χορτερό-Σιδ/στρο και ε) οδ. Άξονας Προμαχώνα-Άγγιστρο.

Σε δευτερεύον επαρχ. οδ. Δίκτυο προτείνεται να χαρακτηρισθούν α) Λιθότοπος-Κερκίνη-Λιβαδιά, Ανθή-Φλάμπουρο-Πατρίκι, Σέρρες-Μητρούσι, Καμήλα-Κουμαριά-Δημητρίτσι, Α.Καμήλα-Μονοκλησιά-Προβατάς, Βαλτοτόπι - Ν.Σκοπός - Χρυσό, Αλιστράτη - Σπήλαιο Αλιστράτης, προς Ι.Μ.Εικοσιφοίνισσας, προς Λιμάνι Αμφίπολης, Σιλό Κορμίστας - Φαράγγι Αγγίτη, προς Κ. Βροντού, Σκοτούσα-Παλαιόκαστρο και ο ημιδιάνοιχτος δρόμος Λιθότοπου-Ποντοκερασιάς Ν.Κιλκίς.

Προτείνουμε να τροποποιηθεί από πρωτεύον σε δευτερεύον επαρχ. οδ. Δίκτυο το ημιδιάνοιχτο τμήμα Τερπνή-Νικόκλεια-Βέργη και από δευτερεύον επαρχ. δίκτυο σε δημοτικό ο δρόμος Σέρρες-Χιονοχώρι και Σέρρες-Οινούσα.

Το ΥΠΕΧΩΔΕ επίσης πρέπει να επικαιροποιήσει τις κατηγορίες και τους τύπους των οδών με τις προδιαγραφές των βασικών κυκλοφοριακών και γεωμετρικών χαρακτηριστικών.

Ο Ελληνικός κανονισμός χάραξης των οδών που ισχύει σήμερα, Τεύχος 103-1/Ε 60-62 Υπ. Δημ.έργων έχει διαμορφωθεί με βάση τα δεδομένα της δεκαετίας 1950-60. Με το ΠΔ 696/1974 περί αμοιβών μηχανικών για σύνταξη μελετών και επίβλεψη έργων είναι δυνατή η χρησιμοποίηση του κανονισμού ΑΑSHO των ΗΠΑ για μελέτες υπεραστικών οδών, αλλά αυτό δεν έχει λάβει κανονιστική μορφή με εγκυκλίους ή οδηγίες. Επίσης πρέπει να εκσυγχρονισθούν οι προδιαγραφές για την διαστασιολόγηση του πάχους των οδοστρωμάτων και των τύπων των ασφαλτικών υλικών και του ελέγχου αυτών, που δεν έχουν αναθεωρηθεί από το 1961( εγκύκλιος Γ 25460/3357/οικ. 21-7-1961 Υπ. Συγκοινωνιών και Δημ.έργων ) και 1966 ( ΠΤΠ Α260,Α264 κλπ) αντίστοιχα .

Οι τυποποιημένες διατομές του οδοστρώματος, τα υλικά και οι παλιές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις συνθήκες που δημιουργούνται, στις απαιτήσεις για υψηλότερο επίπεδο εξυπηρέτησης και καλύτερη ποιοτικά κατασκευή.

Για να τεκμηριωθεί σωστά και αντικειμενικά η κατάταξη των οδών του δικτύου προτείνουμε να συνταχθεί κυκλοφοριακή μελέτη σε επίπεδο Νομού με πρόβλεψη 10ετίας, από την οποία θα προκύψουν ο κυκλοφοριακός φόρτος, η σύνθεση και η πυκνότητα της κυκλοφορίας και θα καθορισθεί η στάθμη εξυπηρέτησης, στοιχεία που είναι απαραίτητα για τις μελέτες οδοποιίας, οδοστρωμάτων και την αξιολόγηση-συντήρηση του υφισταμένου οδικού δικτύου.

Ως προς την κατασκευή νέων οδικών έργων πέραν αυτών του Γ΄ΚΠΣ στο επαρχιακό και διαδημοτικό δίκτυο, επειδή υπάρχει ωριμότητα σε μελέτες οδοποιίας προτείνεται η κατασκευή των παρακάτω έργων, που αποτελούν ολοκλήρωση οδικών αξόνων :

1) παράκαμψη Ν. Σκοπού-Ψυχικού-Παραλιμνίου-Πεθελινού μέχρι νέα γέφυρα Αγγίτη και Μαυροθάλασσα μέχρι νέα γέφυρα Στρυμώνα ( μελέτη ΔΕΚΕ) μήκους 29 χλμ. ( νέα χάραξη 24,4 χλμ. και 4,6 χλμ. βελτίωση),

2) Ιβηρα-Μαυροθάλασσα-Ευκαρπία, βελτίωση 7 χλμ με πλάτος 8/11,

3) Λιθότοπος-Καμαρωτό-κόμβος ΕΟ Σερρών-Προμαχώνα μήκους 16,4 χλμ. ( νέα χάραξη 8,2 χλμ. και βελτίωση 8,2 χλμ. ,

4) οδικός άξονας Νιγρίτας-Στρυμονικό-ΕΟ Σερρών-Θεσ/νίκης στα τμήματα Αγ. Παρασκευής-Στρυμονικό με παρακάμψεις οικισμών Δημητριστίου-Αμπέλων-Λιβαδοχωρίου μήκους 10,5 χλμ. ( νέα χάραξη 9 χλμ. και βελτίωση 1,5 χλμ. ),

5) Σιδ. Στ. Αγγίστας- γέφυρα Αγγίτη Εθν. Οδού μήκους 8 χλμ. με νέα χάραξη παράλληλα του ποταμού Αγγίτη επί υφισταμένης αγροτικού οδού.

Επίσης προτείνονται τα παρακάτω οδικά έργα :

1) η ολοκλήρωση της βελτίωσης της επαρχ. οδού Σερρών-Λαϊλιά σε μήκος 16 χλμ. με σύνταξη μελέτης περιβαλλοντικής και οδοποιίας,

2) βελτίωση και ανακαίνιση ασφαλτόστρωσης οδού προς Ορεινή 5 χλμ. ,

3) βελτίωση οδικού άξονα Προμαχώνα-Αγγίστρου μήκους 10 χλμ. για εξυπηρέτηση του Εμπορικού-Διαμετακομιστικού Κέντρου και των Ιαματικών Λουτρών Αγγίστρου ,

4) βελτίωση οδού Αλιστράτης-Σπήλαιο Αλιστράτης μήκους 6 χλμ. ,

5) κατασκευή δύο γεφυρών στο 15 χλμ. της οδού Σιδ/στρου-Αχλαδοχωρίου,

6) ασφαλτόστρωση υφιστάμενου δρόμου προς Λιμάνι Αμφίπολης 5 χλμ.,

7) διάνοιξη και ασφαλτόστρωση των ημιδιάνοιχτων τμημάτων του δευτερεύοντος επαρχ. οδικού δικτύου Άγγιστρου-Αχλαδοχωρίου, Καρυδοχώρι-Λαϊλιάς-Βροντού, Ορεινή-Βροντού, Μέταλλα-Αναστασιά-Αγριανή, Σκοπιά-Καλιθέα Ν.Δράμας, Αγιοχώρι-Περιχώρα Ν.Δράμας.

Επίσης για την βελτίωση των επικοινωνιών προτείνουμε νέα οδική σύνδεση Ανθής-Αγ. Παρασκευής, Φλάμπουρο-Αχινός και Λιθότοπου-Ποντοκερασιά Ν.Κιλκίς με συγχρηματοδότηση των Δήμων από ΚΑΠ.

Είναι επιβεβλημένη η επιθεώρηση όλων των γεφυρών του Νομού με την βοήθεια της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΕΧΩΔΕ για να γίνουν εργασίες συντήρησης η ανακατασκευής των. Πρέπει να ληφθεί υπόψην ο κυκλοφοριακός φόρτος που εξυπηρετούν, τα βάρη των διερχομένων οχημάτων και τα πλάτη των διερχομένων γεωργικών μηχανημάτων.

Υπάρχει ανάγκη επίσης δημιουργίας ενός βασικού αγροτικού οδικού δικτύου ( πεδινού και ορεινού) με οδόστρωμα κατάλληλο για την κυκλοφορία βαρέων γεωργικών οχημάτων και μηχ/των.

Αντίστοιχα οδική μελέτη απαιτείται για την χάραξη ενός δικτύου βασικών δασικών οδών στο Νομό Σερρών για την καλύτερη εξυπηρέτηση των υλοτόμων, μελισσοκόμων και τουριστών, αλλά και των ορειβατών-πεζοπόρων των περιπατητικών μονοπατιών Ε4,Ε6 και Ο4.

Ως προς τα τροχαία οδικά ατυχήματα προτείνουμε την σύνταξη μελέτης ανάλυσης των για το Νομό Σερρών. Η ΕΣΥΕ επεξεργάζεται τα στοιχεία της τροχαίας και βγάζει συμπεράσματα σε επίπεδο χώρας ή γεωγραφικών διαμερισμάτων που δεν χρησιμεύουν όμως για τον εντοπισμό των τοπικών προβλημάτων. Τελευταία μελέτη έγινε από το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ-Τομέας Συγκοινωνιών και Οργάνωσης το 1985 για το εθνικό οδικό δίκτυο των Νομών Κιλκίς-Σερρών-Δράμας στα πλαίσια διπλωματικής εργασίας.

Η προτεινόμενη μελέτη ανάλυσης τροχαίων ατυχημάτων στοχεύει α) στο προσδιορισμό των σημείων (μελανές θέσεις) που παρατηρείται συσσύρευση ατυχημάτων που δεν είναι τυχαία, β) στην εξεύρευση των αιτιών πρόκλησης των ατυχημάτων και γ) στις προτάσεις μέτρων θεραπείας των αιτίων (βελτίωση χάραξης οδού, αναδιαμόρφωση κόμβων, βελτίωση σήμανσης-διαγράμμισης, ανακατασκευή ασφαλτοτάπητα, αποψιλώσεις βλάστησης, φωτισμός κλπ)

Τέλος προτείνουμε την ενοποίηση των τμημάτων μηχανολογικού εξοπλισμού και συντήρησης υποδομών και δικτύων της ΔΤΥ της Νομαρχ. Αυτ/σης Σερρών και την στελέχωση με 1 Διπλ. Πολιτικό Μηχανικό, 1 χειριστή εκσκαφέα, 1 χειριστή διαμορφωτήρα, 1 χειριστή προωθητή, 2 οδηγούς, και 2 εργάτες και την προμήθεια 1 αλατιέρας, 1 φορτηγού, 1 εκσκαφέα, 1 διαμορφωτήρα και 1 αεροσυμπιεστή.

Το τμήμα αυτό θα είναι υπεύθυνο για την διαχείριση-συντήρηση των επαρχ. οδών με την λειτουργία ενός συστήματος διαχείρισης οδοστρωμάτων και οδικών δικτύων με χρήση Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών, που πρέπει να χορηγηθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Το τμήμα συντήρησης θα κάνει την αξιολόγηση της λειτουργικής και δομικής κατάστασης του οδοστρώματος με οπτική επισκόπηση, βαθμολόγηση της κατάστασης των οδοστρωμάτων, με μηχανήματα μέτρησης επιφανειακών χαρακτηριστικών, βύθισης, μέτρων ελαστικότητας στρώσεων και μέτρησης πάχους στρώσεων και με εξαγωγή καρότων.

Για τις μετρήσεις πρέπει το Περιφερειακό Εργαστήριο Δημ. Έργων στη Θεσ/νίκη να προμηθευτεί τα απαιτούμενα πολυδάπανα μηχανήματα και συσκευές και να ελέγξει όλο το οδικό δίκτυο.

Στη συντήρηση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και ψυχρά ασφαλτομίγματα κλειστού τύπου(παράγονται με ασφαλτικό γαλάκτωμα και διαστρώνονται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος), που εφαρμόζονται επιτυχώς στην Ελλάδα από το 1993.

Ο κ. Χρίστος Καραλής, Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, είναι Διευθυντής της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Ν.Α. Σερρών

Πίνακας 1.

ΕΡΓΑ ΟΔΟΠΟΙΪΑΣ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΥΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΜΕ ΤΟ Α’ Κ.Π.Σ. (Α΄ ΠΕΠ ΚΕΝΤΡ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (1989-1993 ) –ΣΑΝΤ)

Α/Α	ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ	ΜΗΚΟΣ ΧΛΜ.	ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚ.	ΔΑΠΑΝΗ ΔΡΧ.
1	Διαπλάτυνση και ασφ/ση δρόμου Ν. Σκοπού - Πεθελινού	13,20	1992	88.995.711
2	Διαπλάτωση και ασφ/ση δρόμου Σερρών - Βροντούς	15,00	1992-1993	133.967.425
3	Διαπλάτωση και ασφ/ση δρόμου Σιτοχώρι - Ν. Κερδύλλια	8,00	1992-1993	108.500.627
4	Ανακαίνιση ασφ. Οδοστρώματος Σερρών - Χρυσοπηγής - Λαϊλιά	10,00	1993	53.854.580
5	Ενίσχυση γεφύρας Καλκάνη Κρουσοβίτη 88 μ.		1991-1992	35.334.293
6	Ανακαίνηση Οδοστρώματος επαρχ. δρόμου Ηράκλειας-Γεφυρουδίου και κόμβου Ηράκλειας	6,00	1993	83.393.203
7	Ασφ/ση δρόμων Ροδόπολη-Ά. Ποροϊα, Κοίμηση-Μεγαλοχώρι, Αναγέννηση-Καρπερή	12,60	1992	106.176.300
8	Ανακαίνιση βελτίωση ασφ/ση οδού Βαμβακούσας-Κουβουκλίου	1,50	1993	12.393.670
9	Διαπλάτυνση -ασφ/ση Θερμών – Πατρίκι, Πατρίκι – Αχινό, Σέρρες - Νιγρίτα	3,00 3,00 2,00	1992	50.971.427
10	Κατασκευή οδού Κουμαριάς- Δημητριτσίου - Άνω Καμήλας	4,00	1992	80.000.000
11	Διαπλάτυνση -ασφ/ση Κωνσταντινάτου- Αγ. Ελένη- Βαλτοτόπι	6,00	1991	44.207.582
12	Ασφ/ση τμήματος οδού Σκούταρι - Καμήλα	0,50	1991	5.000.000
13	Διαπλάτυνση - ασφ/ση δρόμου Σκούταρι - Κωνσταντινάτου	1,50	1992	24.729.908
14	Διαπλάτυνση - ασφ/ση δρόμου Πρώτης -Ροδολίββους και Σ.Σ. Αγγίστας- Κρηνίδας	11,50	1992	94.425.980
15	Διαπλάτυνση - ασφ/ση δρόμουΑγγίστα - Πρώτη- Ροδολίβος 2 χλμ. νέα χάραξη + 3,00 διαπλάτυνση	5,00	1993	78.742.000
16	Διαπλάτυνση - βελτίωση δρόμου Σ.Σ. Αγγίστας προς Πρώτη - Ροδολίβος (χω/κά)	4,00	1993	29.854.000
17	Διαπλάτυση - ασφ/ση δρόμου Μυρίνης- Ροδολίβος	4,00	1992	38.000.000
18	Ασφ/ση οδού Σερρών-Μετοχίου	4,00	1993	54.308.485
	ΣΥΝΟΛΟ	111,80		Δρχ. 1.122.855.191
				3.295.246,00 €

Πίνακας 2.

ΕΡΓΑ ΟΔΟΠΟΙΪΑΣ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΥΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΜΕ ΤΟ Β΄ Κ.Π.Σ (Β΄ΠΕΠ ΚΕΝΤΡ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (1994-2000)-ΣΑΝΑ 2)

Α/Α	ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ	ΜΗΚΟΣ ΧΛΜ.	ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚ.	ΔΑΠΑΝΗ ΔΡΧ.
1	Οδικός άξονας Λιθότοπου - Κερκίνης	17,00	1994-1998	347.022.000
	Οδικός άξονα ς Οδηγήτριας - Ροδόπολης	3,00	1994
2	Οδικός άξονας Ευκαρπίας - Γέφυρα Στρυμόνα - Αμφίπολης	12,70	1994-1996	297.980.600
3	Οδικός άξονας Θερμών Νιγρίτας -Λαγκάδιου - Όρια Ν. Θεσ/κης	17,00	1994-1997	426.460.093
4	Οδικός άξονας Στρυμονικού - Χειμάρρου	9,14	1994-1996	273.779.045
5	Οδικός άξονας Ανθής - Φλαμπούρου - Πατρίκιου - Σιτοχώριου	17,25	1994-1997	287.682.845
6	Οδικός άξονας Δημητρίτσι-Κ. Καμήλα - Α. Καμήλα - Μητρούσι - Σέρρες	13,80	1997-1999	152.512.276
7	Οδικός άξονας Ε.Ο Σερρών -Θεσ/κης -Αναγέννησεως-Σκοτούσας - Παλαιοκάστρου	7,90	1994-1996	103.753.799
8	Οδικός άξονας Σερρών - Νιγρίτας (Πεπονιά - Ανθή)	4,80	1994-1998	168.569.654
9	Οδικός άξονας Σιδ/στρου-Αχλαδοχώριου (Καπνόφυτο- Αχλαδοχώρι)	6,20	1994-1998	165.837.036
10	Οδικός άξονας Σερρών- Λαϊλιά (Χρυσοπηγή μέχρι 17 χλμ.)	7,70	1994-1998	314.150.076
11	Οδικός άξονας Σερρών -Βροντούς	22,70	1994-1998	353.218.957
12	Οδικός άξονας Χρυσού - Ν. Σκοπού - Σκουτάρεως ( Χρυσό -Βαλτοτόπι)	8,50	1994-1995	86.336.148
13	Οδικός άξονας Γαζώρου-Πεθελινού - Θολού - Ν. Πέτρας-Δραβίσκου	22,25	1994-2000	536.045.535
14	Οδικός άξονας Δημητριτσίου - Νιγρίτας ( Παράκαμψη Νιγρίτας)	4,20	1994-1999	413.854.456
15	Οδικός άξονα ς Ν. Μπάφρας- Όρια Ν. Καβάλας (Ηλιοκώμη -Κορμίστα)	5,10	1995-1999	730.419.395
		179,24		Δρχ 4.657.621.915
				13.668.745,17 €

Πίνακας 3.

ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΑ ΟΔΙΚΑ ΕΡΓΑ του Γ΄ ΚΠΣ (ΣΑΕΠ και ΣΑΝΑ 3)

Α/Α	ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ	ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΟΥ €	ΔΑΠΑΝΗ ΕΝΤΑΧΘΕΝΤΟΣ ΕΡΓΟΥ	ΔΑΠΑΝΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΟΥ
1	Γέφυρα Αμμουδιάς	482.000	482.000	0
2	Βελτίωση οδικού άξονα Σερρών - Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου	1.190.000	1.190.000	0
3	Βελτίωση οδικού άξονα Νέας Πέτρας - Δραβήσκου και κατασκευή γέφυρας Αγγίτη	267.890	2.267.890	0
4	Βελτίωση Γ.Χ. και βατότητας Ο.Α. Σερρών - Νεοχωρίου - Παραλιμνίου - Πεθελινού- Μαυροθάλασσας & κατασκευή γέφυρας Στρυμόνα	39.390.000	6.390.000	33.000.000
5	Βελτίωση οδικού άξονα Ο.Α.Σ.Σ.Αγγίστας - Μυρίνης - Ροδολόβους	5.000.000	2.567.900	2.432.100
6	Βελτίωση Ο.Α. Ζευγολατιού - Λιθοτόπου - Ηράκλειας - Καμαρωτού	11.430.000	3.830.000	7.600.000
7	Βελτίωση οδικού άξονα Προβατά - Μονοκκλησιάς Κάτω & ¨Ανω Μητρουσίου- Κατασκευή δύο γεφυρών και των προσβάσεών τους	2.290.000	2.290.000	0
		493.000	493.000
8	Κατασκευή δύο γεφυρών και βελτίωση οδικού άξονα Σιδηροκάστρου - Φαιάς Πέτρας	2.148.300	2.148.300	0
9	Βελτίωση Ο.Α. Νιγρίτας - Τερπνής - Αμπέλων - Στρυμονικού	7.500.000	1.966.250	5.533.750
10	Βελτίωση Γεωμετρικών Χαρακτηριστικών και βατότητας Ο.Α. Λευκότοπου - Μαυροθάλασσας - Ευκαρπίας	4.000.000	1.438.000	2.562.000
11	Βελτίωση οδικού άξονα Αναγέννησης - Ν. Τυρολόης- Σκοτούσας - Γεφυρουδίου Παλαιοκάστρου	1.302.605	1.302.605	0
	ΣΥΝΟΛΟ €	75.493.795	26.365.945	51.127.850
	ΣΥΝΟΛΟ ΔΡΧ.	25.724.511.000	8.984.196.000	17.421.815.000