ΘΕΜΑ: Ιαματικός, «το πιο γερό μας χαρτί» στον Τουρισμό

Εισηγητής: Απόστολος Καρύδας

π. Πρόεδρος Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών

Πηγών Ελλάδας

ρόκαστρο, 30-05-2003

Με δεδομένο πως τις επόμενες μέρες του Συνεδρίου θα ακολουθήσουν εισηγήσεις από ειδικούς (εκπρόσωποι Ανατολικής Αναπτυξιακής ΑΕ, Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας, Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ΙΓΜΕ, ΕΟΤ) θα περιοριστώ στη γνωστοποίηση σε αδρές γραμμές σκέψεων, εκτιμήσεων και προτάσεων από τη σκοπιά του τοπικού πολίτη – πολιτικού που δυο σχεδόν δεκαετίες ασχολήθηκε με το θέμα.

Α. ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1. Στο νομό μας έχουν πλέον εντοπισθεί πέντε γεωθερμικά πεδία χαμηλής ενθαλπίας (στις περιοχές Νιγρίτας, Σιδηροκάστρου, Αγγίστρου, Ηράκλειας και Ιβήρων) με ρευστά χαμηλής θερμοκρασίας. Δυστυχώς όμως ως σήμερα γίνεται περιορισμένης κλίμακας εκμετάλλευση ορισμένων από τα ρευστά αυτά για θέρμανση θερμοκηπίων ή για ίαση.

2. Η παγκόσμια εμπειρία στον τομέα της αξιοποίησης των γεωθερμικών ρευστών χαμηλής θερμοκρασίας έχει να επιδείξει ένα πλήθος εφαρμογών όπως:

§ Θέρμανση θερμοκηπίων, κτιρίων

§ Επεξεργασία (ξήρανση) αγροτικών προϊόντων

§ Υδατοκαλλιέργειες (κυρίως ιχθυοκαλλιέργεια)

§ Απομάκρυνση (τήξη) χιονιού, ομίχλης

§ Θέρμανση κολυμβητικών δεξαμενών (αθλητισμός – αναψυχή)

§ Ιαματικός Τουρισμός.

Β. ΙΑΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

1. Πανελλαδικά – Παγκόσμια

Σε όλους μας νομίζω είναι γνωστά τα παγκοσμίου φήμης ελληνικά και ξένα κέντρα θερμαλισμού. Σε χώρες που η φύση προίκισε με Γεωθερμικό Ρευστό (Ιταλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ελλάδα) από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες του εικοστού αιώνα κατασκευάζονται και λειτουργούν Θεραπευτικά – Τουριστικά Κέντρα με μεγάλη μάλιστα ποικιλία θεραπευτικής αγωγής (απλό λουτρό, υδρομαλάξεις, πηλοθεραπεία, ποσιθεραπεία, εισπνοθεραπεία κα.).

Όμως για την παγκόσμια αλλά και σε επίπεδο χώρας πορεία του Ιαματικού Τουρισμού εκτιμώ πως επόμενοι εισηγητές και ιδιαίτερα ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας και δήμαρχος Κιλκίς κ. Δ. Τερζίδης θα έχουν την ευκαιρία να γνωστοποιήσουν στους συνέδρους πιο εμπεριστατωμένα στοιχεία και εκτιμήσεις.

2. Νομός Σερρών

Αξίζει να τονιστεί εξαρχής η πολύ ενδιαφέρουσα «γραμμική παράσταση».

§ Η χώρα μας είναι μεταξύ των πιο ευνοημένων γεωθερμικά στον κόσμο.

§ Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι η γεωθερμικότερη της χώρας.

§ Ο νομός μας διαθέτει το πιο πλούσιο – μεγάλο Γεωθερικό Ρευστό στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και μάλιστα εκτεινόμενο σε όλη σχεδόν την επικράτειά του. Πλούσιο γιατί η σύσταση του ρευστού ποικίλει από περιοχή σε περιοχή και μεγάλο γιατί υπεύθυνες εκτιμήσεις (ΙΓΜΕ) ανεβάζουν το πιθανό συνολικό δυναμικό σε 2.500 – 3.000³/h.

Σήμερα από το παραπάνω γεωθερμικό ρευστό για ίαση αξιοποιείται ελάχιστο μέρος στις Ιαματικές Πηγές Νιγρίτας, Αγγίστρου και Σιδηροκάστρου.

3. Το «πιο γερό μας χαρτί»

Αξιοποιώντας στοιχεία υπηρεσιών και φορέων αλλά και από προσωπική εκτίμηση θεωρώ πως βασικός άξονας προτεραιότητας για το νομό μας στον Τουρισμό πρέπει να αναδειχθεί η δημιουργία διακριτής ΙΑΜΑΤΙΚΗΣ τουριστικής ΕΙΚΟΝΑΣ. Λόγω των παραπάνω πλεονεκτημάτων (Γεωθερμικά Ρευστά) ένα τέτοιο εγχείρημα θα βρει μπροστά του τους πιο λίγους και ασθενείς ανταγωνιστές στο Βορειοελλαδικό αλλά και Πανελλαδικό χώρο. Κι αυτό σε σχέση με τις άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, που εύκολα μπορούν να αναπτυχθούν σε πάμπολλα σημεία της χώρας.

Σήμερα στα χέρια μας έχουμε τη μεγάλη εμπειρία από τη Δημοτική Επιχείρηση Λουτρών Σιδηροκάστρου αλλά και το ενδιαφέρον εγχείρημα της Κοινότητας Αγγίστρου. Ειδικότερα: στο Σιδηρόκαστρο, σε συνέχεια ενός λιτού αλλά ουσιαστικού εκσυγχρονισμού των παλαιών εγκαταστάσεων έχουμε όχι απλά ενθαρρυντικά αλλά εντυπωσιακά αποτελέσματα (δες συνημμένους Πίνακες από έρευνα ΑΝΕΣΕΡ και από στοιχεία Δημοτικής Επιχείρησης).

Η εν λόγω επιχείρηση έχοντας ως δεδομένο την πολυήμερη διαμονή και επιμηκύνοντας την Τουριστική Περίοδο από πεντάμηνη (5) σε δωδεκάμηνη (12) πέτυχε αυτά τα αποτελέσματα. Κι αυτό χωρίς ιδιαίτερες δαπάνες προβολής και διαφήμισης. Γιατί απλά η επαφή με το ιαματικό νερό έλκει, γιατί σύντομα αυτή η επαφή γίνεται μια πολύ ευχάριστη αλλά και θετική «έξις» (σταθερή συνήθεια) για το χρήστη.

Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της εισήγησής μου θέλω να ξεκινήσω με τις σκέψεις ενός ειδικού.

«Ένα από τα κύρια μέτρα που πρέπει να προωθηθούν είναι η ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, ανάλογα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιφέρειας.

Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της εποχικότητας (επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου) και το πρόβλημα της ανισοκατανομής στο χώρο των πάσης φύσεως τουριστικών δραστηριοτήτων.

Είναι απαραίτητο να γίνει ένας σχεδιασμός με στόχο την ανάπτυξη ορισμένων μορφών τουρισμού με έμφαση στο θεραπευτικό τουρισμό (άξονας Θερμών, Σιδηροκάστρου και Αγγίστρου) τον οικολογικό (Κερκίνη) και τον τουρισμό σε ορεινές περιοχές …»

(Κώστας Κατσιγιάννης, Γ. Διευθυντής ΕΟΤ από την εισήγησή του στο Αναπτυξιακό Συνέδριο Σερρών το Δεκέμβρη του 1994).

Είναι σαφές νομίζω πως όλοι οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει. Μένει ο τρόπος, μένουν οι ειδικές δράσεις για να δώσουμε στο πρόσωπο του Νομού μας, όσον αφορά τον Τουρισμό, ΕΙΚΟΝΑ ΙΑΜΑΤΙΚΟΥ Νομού, διακριτό χαρακτηριστικό σε σχέση με τους άλλους.

1. Τρόπος:

§ Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με ευθύνη κυρίως της Νομαρχιακής και τη συμμετοχή της Πρωτοβάθμιας, οφείλει να προχωρήσει στη δημιουργία ΤΟΠΙΚΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ, που θα προωθήσει την εκμετάλλευση της γεωθερμίας από φορείς δικούς της ή ιδιώτες επενδυτές ή μικτά σχήματα. Το Κέντρο αυτό λειτουργώντας ως αντένα του Περιφερειακού Ενεργειακού Κέντρου, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και σε συνεργασία με την Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία, τον ΕΟΤ, το ΙΓΜΕ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θα σχεδιάσει την ολόπλευρη αλλά και την ειδική προς την κατεύθυνση του Ιαματικού Τουρισμού εκμετάλλευση του Σερραϊκού Γεωθερμικού Ρευστού.

2. Ειδικές Δράσεις:

(α) ΝΙΓΡΙΤΑ: Δημιουργία σύγχρονου θερμαλιστικού Κέντρου. Άποψη άλλωστε στην οποία συγκλίνουν όλες οι πλευρές (ΕΟΤ, ΣΔΚΙΠΕ, ΑΝΕΣΕΡ).

(β) ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ: Έναρξη λειτουργίας του υπερσύγχρονου Νέου Υδροθεραπευτηρίου, ολοκλήρωση της νέας ξενοδοχειακής μονάδας δυναμικότητας 100 κλινών, ολοκλήρωση και λειτουργία υπερσύγχρονης (αθλητικών διαστάσεων) εξωτερικής πισίνας, διαμόρφωση αύλειου χώρου έκτασης 300 στρεμμάτων και πιθανή διεύρυνση των παρεχόμενων μέχρι σήμερα θεραπευτικών αγωγών.

(γ) ΑΓΚΙΣΤΡΟ: Σύνταξη μελέτης ορθολογικής διαχείρισης μονάδας με πιθανή αύξηση κλινών.

(δ) ΗΡΑΚΛΕΙΑ – ΤΡΑΓΙΛΟΣ: Κολυμβητικές δεξαμενές, αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι αναψυχής.

Κλείνοντας, θα ήθελα να περάσω από την πλευρά του καθενός, που εύλογα αναρωτήθηκε για το εφικτό της πρότασης και να θυμηθώ μαζί του, καθώς και με όσους για αυτό τον τόπο νοιάζονται και άρα παρακολουθούν τα σύγχρονα τεκταινόμενα ότι η πρότασή μας κρίνεται απόλυτα επιλέξιμη για τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως και για το Γ’ ΚΠΣ) καθώς ξεκάθαρα απαντά σε τρεις βασικές της απαιτήσεις, όπως η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ και κυρίως για την περίπτωση της Γεωθερμίας η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ στο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με ποσοστό 12% και όριο επίτευξης αυτού του στόχου που έβαλε η Ε.Ε. το 2010 μ.Χ. Και μην ξεχνάμε πως η γεωθερμία είναι η κατεξοχήν Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας.

Η πρόκληση σαφής. Οι συνθήκες για το νόμο ευνοϊκές.

Ας αναλάβει ο καθένας το ρόλο του.