ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ – ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΑΨΑΣ

ΥΠΤ-ΓΟΣ Ε.Α ΠΡ.ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Αποτελεί για μένα ιδιαίτερη τιμή ν’ απευθύνω λίγες λέξεις και σκέψεις για την υφιστάμενη κατάσταση στο Νομό μας από ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ πλευράς στο πλαίσιο των εργασιών του εν λόγου 2^ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου Ν.Σερρών.

Ο Ν.Σερρών έχει μια πλούσια Ιστορική-Πολιτιστική πορεία και σε συνδυασμό με τις φυσικές ομορφιές του τόπου μας αποτελούν πλεονεκτήματα στο ανταγωνιστικό πεδίο Ανάπτυξης.

Βεβαίως η θεώρηση της ΙΣΤΟΡΙΑΣ και του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ως βασικούς τομείς Ανάπτυξης, ΔΕΝ είναι κάτι που συνηθίζεται στο τόπο μας.

Ήταν και είναι πάντα ευκολότερο να καμαρώνουμε για την ΙΣΤΟΡΙΚΗ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ μας κληρονομιά και ιδιαίτερα δύσκολο να τη αξιοποιήσουμε με την δυναμική που θα έπρεπε για την Ανάπτυξη αυτού του τόπου.

ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Ανάμεσα στους αιώνες, ο Ν.Σερρών έγραψε και γράφει ιστορία. Ωστόσο τα υπάρχοντα μνημεία που συνδέουν την περιοχή με το παρελθόν της είναι δυσανάλογα λίγα σε αριθμό, σε σχέση με το μέγεθος της συμμετοχής στην ιστορική πορεία της πατρίδας μας.

Ευτυχώς όμως μερικά μνημεία ανεκτίμητης αξίας σώζονται ακόμα μέχρι σήμερα, ζωντανοί μάρτυρες της Ιστορίας και του Πολιτισμού μας, γέφυρες που συνδέουν την περιοχή του σήμερα με το παρελθόν της.

Πρώτη φυλή που εγκαταστάθηκε στην περιοχή ήταν η Πελασγική.

Κατά την αρχαιότητα η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μεταξύ 357-168 π.Χ, όταν η Αμφίπολη ήταν το κέντρο της Μακεδονίας. Κατά την Ρωμαϊκή εποχή η περιοχή λεηλατήθηκε και πολλοί θησαυροί της Αμφίπολης μεταφέρθηκαν στην Ρώμη. Τα βυζαντινά χρόνια η πόλη των Σερρών αποτέλεσε πρωτεύουσα της περιοχής Στρυμόνος. Το 1383 η πόλη των Σερρών καταλαμβάνεται από τους Τούρκους μέχρι το 1913.

Η συμβολή στην εξέγερση του γένους το 1821 ήταν καθοριστική. Κορυφαία προσωπικότητα εναντίον του Τουρκικού ζυγού ο μεγαλέμπορος της εποχής, γνωστός σε όλους ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ-ΠΑΠΑΣ.

Στην διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα οι Σερραίοι καπεταναίοι ΜΗΤΡΟΥΣΗΣ-ΔΟΥΚΑΣ-ΓΙΑΚΛΗΣ-ΧΑΤΖΗΠΑΝΤΑΖΗΣ και πολλοί άλλοι, απέδειξαν πρωτοφανή Εθνική Δράση.

Μοναδικής αξίας Μνημεία και κομμάτι της Ιστορίας των δύο Παγκόσμιων Πολέμων είναι τα οχυρά ``ΜΕΤΑΞΑ`` κατά μήκος της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου και η αντίσταση των υπερασπιστών των ΟΧΥΡΩΝ μπορεί να χαρακτηριστεί σαν παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας.

Η Σίρις και η Αμφίπολη, δύο από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας, σας προσκαλούν να τις γνωρίσετε σήμερα, όπως αυτές σώζονται.

Στη θέση Παλιόκαστρο της Τερπνής μια ακόμη πόλη έρχεται να φέρει νέες προοπτικές και νέες διαστάσεις στην αρχαιολογική Σκαπάνη, καθώς επίσης στις περιοχές Γαζώρου, Ν.Ζίχνης, Αηδονοχωρίου, Σιδηροκάστρου κτλ.

Προχωρώντας στο κέντρο του Νομού εξαιρετικό ενδιαφέρον στον επισκέπτη παρουσιάζει το τελευταίο υπόλειμμα κάστρου που βρίσκεται στην ΔΑΦΝΗ, ο σωζόμενος πανύψηλος ΠΥΡΓΟΣ της ΜΑΡΩΣ.

Η Βυζαντινή Ακρόπολη των Σερρών με τα τείχη του ΟΡΕΣΤΗ και τον πανέμορφο Βυζαντινό ναό του ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ συγκεντρώνουν μεγάλο ενδιαφέρον.

Στο κέντρο της πόλης των Σερρών ο περίλαμπρος παλαιός Μητροπολιτικός ναός των ΑΓ.ΘΕΟΔΩΡΩΝ που κτίσθηκε το 1224 μ.Χ από τον Δεσπότη Θεόδωρο Άγγελο Κομνηνό σε ανάμνηση της Νίκης του επί των Φράγκων.

Σε κάθε γωνιά του Νομού είναι διάσπαρτη με θρησκευτική ευλάβεια η λατρεία του Θεού. Ιστορικοί Ναοί και Μοναστήρια αποδεικνύουν πως οι κάτοικοι του Νομού Σερρών αντλούν δυνάμεις απ’ αυτόν. Τα παλαιότερα και σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία του Νομού αναφέρθηκαν στον Θρησκευτικό Τουρισμό (Ι.Μ Τ.Προδρόμου, Ι.Μ Αναλήψεως Πρώτης, Αγ.Κυριακής Εικοσιφοίνισας, Βύσιανης, Κυρίλλου και Ισυγίτιδας, Τ.Προδρόμου Ακριτοχωρίου, Αγ.Αναργύρων Χιονοχωρίου, Αγ.Γεωργίου Κρυονερίτη).

Η πορεία της ιστορίας συνεχίζεται βόρεια στο ιστορικό Σιδηρόκαστρο με το κάστρο του και την ιστορία του.

Μεγάλης ιστορικής σημασίας είναι η τοποθεσία `` ΚΛΕΙΔΙ`` στην στενωπό ΡΟΥΠΕΛ. Το μνημείο που στήθηκε στην περιοχή θυμίζει στους επίδοξους κατακτητές το σκληρό τίμημα της καταπάτησης του Ελληνικού Εδάφους και της ήττας του Βουλγαρικού Στρατού από τον Αυτοκράτορα Βασίλειο Β` τον Βουλγαροκτόνο κατά το 1014 μ.Χ.

ΟΧΥΡΟ ΡΟΥΠΕΛ : Το μεγαλύτερο από τα οχυρά που κατασκευάστηκαν σε όλη την ``Γραμμή Μεταξά`` στον Νομό μας μαζί με τα οχυρά ΙΣΤΙΜΠΕΗ, ΠΑΠΑΔΟΠΥΛΕΣ-ΚΕΛ-ΚΑΓΙΑ, ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ-ΠΑΛΙΟΥΡΓΙΩΝΕΣ.

ΡΟΥΠΕΛ : Το όνομα που ηχεί στ’ αυτιά όλων των Ελλήνων και Αντιπάλων – Ο Προμαχώνας της Ελλάδας. Σύμβολο Αντίστασης, Θερμοπύλες του 20^ου Αιώνα, Έκφραση Αιώνιας Παλικαριάς. ΡΟΥΠΕΛ είναι το ίδιο το ΡΟΥΠΕΛΙΟ των αρχαίων, εκεί όπου οι Μακεδόνες σταμάτησαν τους ΣΚΥΘΕΣ και τσάκισαν οι Βυζαντινοί τους Ούννους και τους Βουλγάρους. Η θυσία των μαχητών του ΡΟΥΠΕΛ 6-10 Απριλίου 1941 υπενθυμίζει και δείχνει στους νεωτέρους το δρόμο του καθήκοντος και των υποχρεώσεων προς την πατρίδα και την ένδοξη ιστορία.

Την οργανωμένη ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ στην περιοχή του Νομού θυμίζει το επιβλητικό Μνημείο και το κοιμητήριο των πεσόντων που ανεγέρθηκε ανάμεσα στα ΑΝΩ και ΚΑΤΩ ΚΕΡΔΥΛΛΙΑ, στην μνήμη των 235 εκτελεσθέντων Κερδυλιωτών στις 17 Οκτωβρίου 1941.

Η διάσπαρτη από λείψανα, μνημεία και θυμίσεις Γη των Σερραίων αλλά και η σκληρή εμπειρία των κατοίκων ζυμωμένη με την ιστορική γνώση της περιοχής είναι το όχημα με το οποίο η περιοχή του Νομού Σερρών θα συνεχίσει να ταξιδεύει μέσα στους αιώνες.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαθέτουμε έναν ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ αιώνων που κάθε ξένος επιθυμεί να γνωρίσει. Έναν πολιτισμό που τα συστατικά του στοιχεία αναδεικνύουν και την διαφορετικότητα για το Ιστορικό-Πολιτιστικό μας Προϊόν.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων στο Ν.Σερρών είναι η αναφορά τους στην παράδοση. Ελάχιστοι είναι οι φορείς που αναπτύσσουν προγράμματα σχετικά με την σύγχρονη δημιουργία.

Η απουσία στοιχειώδους υποδομής, η έλλειψη πόρων, η έλλειψη κατάλληλων στελεχών Οργάνωσης και Διαχείρισης Πολιτιστικών προγραμμάτων, η άγνοια πολλές φορές των ανθρώπων που έχουν Πολιτική ή Διοικητική ευθύνη καθορίζουν την σημερινή κατάσταση στο Νομό μας.

Ο Ν.Σερρών είναι διάσπαρτος από πολλούς Πολιτιστικούς Συλλόγους. Προβάλλουν τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις, τα τραγούδια, τους χορούς και όλη την πολιτιστική κληρονομιά που προσπαθούν να την διατηρήσουν και να την μεταλαμπαδεύσουν στις νεότερες γενιές. Πρωτοπόρες οι δύο ομοσπονδίες πολιτισμού Θεσσαλονίκης και Αθήνας που έχουν τις ρίζες τους στο Ν. Σερρών.

Το βάρος της Ιστορικής-Πολιτιστικής Ανάπτυξης έμεινε να το φέρουν οι πολίτες με τις πρωτοβουλίες τους, την προσωπική τους δημιουργία και πρόσφατα την οικονομική επένδυση στον τομέα προσφοράς πολιτιστικών υπηρεσιών και προϊόντών.

Όλες όμως αυτές οι θετικές πρωτοβουλίες ΔΕΝ είναι αρκετές για την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού μίας περιοχής.`

Σήμερα αναφερόμαστε επιγραμματικά στην κατάσταση που υπάρχει στον Ν. Σερρών σε θέματα πολιτισμού ( υποδομές, θεσμοί, παιδεία, αρχαιότητες, θέατρο, μουσεία κ.τ.λ. ) .

Υπήρχε και υπάρχει πλούσιο Ανθρώπινο δυναμικό στο χώρο της Ζωγραφικής, Γλυπτικής, στο Θέατρο, στην Μουσική και γενικά στις εικαστικές τέχνες.

Ο Ν. Σερρών παρ’ ότι παραμένει ανεξάρτητος από αρχαιολογική και λαογραφική άποψη, τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε σε ραγδαία και αλματώδη πολιτιστική εξέλιξη ( Μουσεία, Σύλλογοι, Παραδοσιακοί οικισμοί ).

Ήθη και έθιμα πλημμυρίζουν τον Ν. Σερρών. Κάθε χωριό, κάθε πόλη με τη δική της ξεχωριστή ιστορία κρατά τις παραδόσεις τα ήθη και τα έθιμα. Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται πάντα έχουν μια και μόνο κατάληξη, το ΓΛΕΝΤΙ και το ΚΕΦΙ των επισκεπτών όσο και αυτών που συμμετέχουν.

ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΙΑ, ΓΥΝΑΙΚΟΚΡΑΤΙΑ, ΓΕΡΑΚΙΝΕΙΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΑΛΗ, ΔΡΑΚΟΚΤΟΝΙΑ, ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ ΚΕΤΣΕΚΙΑ, ΝΤΕΡΒΑΝΕΣ, ΚΟΥΡΜΠΑΝΙ, ΧΕΛΙΔΟΝΟΣΜΑΤΑ, είναι μερικά από τα ήθη και έθιμα που αναβιώνουν σε όλο το Νομό που εντυπωσιάζουν και ενδιαφέρουν τους επισκέπτες και όσους συμμετέχουν στις παραπάνω εκδηλώσεις.

Ακόμη άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις οργανώνονται σε όλο το Νομό όπως:

Γιορτή κρασιού, Φεστιβάλ Αμφίπολης, τα Ελευθέρια, Παραδοσιακός Γάμος, Βλάχικος Γάμος, Γιορτή Μελιτζάνας, Γιορτή Κερασιού, Τα Γεφυρουδιανά και πολλά Πολιτιστικά τριήμερα, Πανηγύρεις και Αποκριάτικες Εκδηλώσεις.

Παρ’ όλα αυτά εκείνο που φαίνετε πλέον ως απαραίτητος όρος για την Πολιτιστική ανάπτυξη είναι η ανάγκη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΣΥΝΤΟΝΟΣΜΟΥ ΦΟΡΕΩΝ – ΙΕΡΑΡΧΙΣΗ ΣΤΟΧΩΝ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΟΛΩΝ.

Υπάρχοντα Μουσεία σε όλο τον Νομό

- Μπεζεστένι – Αρχαιολογικό Μουσείο (ΣΕΡΡΕΣ)

- Αρχαιολογικό Μουσείο (ΣΕΡΡΕΣ)

- Εκκλησιαστικό Μουσείο (ΣΕΡΡΕΣ)

- Μουσεία Φυσικής Ιστορίας (ΣΕΡΡΩΝ-ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ)

- Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων (ΣΕΡΡΕΣ)

- Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων (Γεώργ. Ολύμπιος) (ΣΕΡΡΕΣ)

- Λαογραφικό Μουσείο ‘Θρακικής Εστίας’ (ΣΕΡΡΕΣ)

- Λαογραφικό Μουσείο ‘ Αλεξάνδρου Χατζηηλία ‘ (ΣΕΡΡΕΣ)

- Λαογραφικό Μουσείο ‘Τσαρτσίδη’ (ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ)

- Λαογραφικό Μουσείο ‘Λύκειο Ελληνίδων’ (ΣΕΡΡΕΣ)

- Λαογραφικό Μουσείο ‘Γερακίνας’ (ΝΙΓΡΗΤΑ)

- Λαογραφικό Ιστορικό Πολεμικό Μουσείο (Ν.Α ΣΕΡΡΩΝ)

- Λαογραφικό Μουσείο (ΝΕΑ ΖΙΧΝΗ)

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

( ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ)

Η νέα εποχή του 21 ου Αιώνα έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις και πολύ περισσότερες προκλήσεις.

Απέναντι σ’ αυτές ΕΜΕΙΣ πρέπει να εφαρμόσουμε ένα ΣΧΕΔΙΟ Τουριστικής Ανάπτυξης που να χαρακτηρίζετε από ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑ-ΠΟΙΟΤΗΤΑ_ΒΙΟΣΗΜΟΤΗΤΑ του Τουριστικού προϊόντος και το οποίο να εκτίνετε σε όλο τον Νομό και που να σέβεται την ΙΣΤΟΡΙΑ τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ και το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.

Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ-ΠΟΛΥΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ σηματοδοτεί μια νέα π[περίοδο Τουριστικής Ανάπτυξης στον Νομό μας και μπορεί να γίνει σημαντικός μοχλός μιας νέας φάσης Τουριστικής Ανάπτυξης μέσα από τα ολοκληρωμένα προγράμματα του Γ’ΚΠΣ.

Οι προσδοκίες από την ανάπτυξη του Ιστορικού-Πολιτιστικού Τουρισμού είναι μεγάλες αφού το 40% των επισκεπτών αντιπροσωπεύει τον Πολιτιστικό Τουρισμό.

Θα πρέπει να εκμεταλλευτούνε τις δυνατότητες που παρέχονται από τις πολιτικές τις Ε.Ε, η οποία είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα Ιστορικής-Πολιτιστικής κληρονομιάς και προστασίας του περιβάλλοντος, εκμεταλλευόμενοι παράλληλα και το τοπικό δυναμικό.

Ο Ιστορικός-Πολιτιστικός Τουρισμός συγκριτικό πλεονέκτημα του Νομού μας είναι καιρός να αποτελέσει Βασική Προτεραιότητα των Αναπτυξιακών μας Επιλογών.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

· Να ενθαρρυνθεί η ενεργός συμμετοχή των πολιτών και η δράση οργανώσεων και φορέων

· Διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη του Ιστορικού-Πολιτιστικού πλούτου του Νομού

• Δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάδειξη της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας

• Ενίσχυση της Ιστορικής-Πολιτιστικής παιδείας

• Σύνδεση της Πολιτιστικής και Τουριστικής ανάπτυξης του Νομού

• Δημιουργία ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Ν.Σερρών και ανεξάρτητου φορέα διαχείρισης Πολιτισμού-Τουρισμού

• Έργα κτιριακής Υποδομής για την λειτουργία Ιστορικών-Πολιτιστικών κέντρων σε κάθε δήμο του Νομού

• Κατασκευή μουσείου εικονικής πραγματικότητας, περιήγηση στην ιστορική περιοχή ΡΟΥΠΕΛ-ΟΧΥΡΟΥ

• Ορισμός μιας ιστορικής διαδρομής Αμφίπολης – Κερδύλλια - Εμμ.Παπά-Σέρρες - Οχυρό Ρούπελ

• Ορισμός τουριστικών διαδρομών παραδοσιακών οικισμών

• Δημιουργία προϋποθέσεων ώστε τα παραγόμενα Ιστορικά-Πολιτιστικά προϊόντα να είναι δυνατόν να απορροφηθούν στην εσωτερική και στην εξωτερική αγορά

• Ανάγκη Σχεδιασμού-Συντονισμού φορέων, Ιεράρχηση στόχων και ενεργοποίηση όλων των συντελεστών δημιουργίας του Ιστορικού-Πολιτιστικού προϊόντος

• Προβολή και διαφήμιση

• Συνεργασία – Συνεργασία - Συνεργασία όλων

ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ (Με Ευρωπαϊκή πολιτική – άλλες δράσεις – στόχους)

Εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχονται από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και προστασίας του περιβάλλοντος.

Η ποιότητα ζωής των πολιτών, η δημιουργική διέξοδος των νέων, η διατήρηση του Λαϊκού πολιτισμού και αισθητική καλλιέργεια μέσω της τέχνης αποτελούν αναγκαίες συνιστώσες μιας ολοκληρωμένης Κοινωνικής Ανάπτυξης.

Με βάση τα νέα δεδομένα στο χώρο της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης και την λειτουργία των νέων Δήμων, η ύπαρξη κοινού πλαισίου Ανάπτυξης, κοινών στόχων σε τοπικό και Νομαρχιακό επίπεδο, η ιεράρχηση αναγκών και προτεραιοτήτων σε συνδυασμό με την από κοινού διεκδίκηση πόρων και προγραμμάτων μπορούν να εξασφαλίσουν τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα.

Η διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη του ιστορικού πολιτισμού μας μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά στο πεδίο ενός Ευρωπαϊκού-Βαλκανικού συναγωνισμού χωρίς παραμικρό κίνδυνο υποβάθμισης

Να ληφθεί υπ ’όψιν η θέση και ο ρόλος του Νομού μας σε σχέση με τις Βαλκανικές χώρες.

Αξιοποίηση δράσεων όπου ο Νομός διαθέτει παράδοση και έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό.

- Ένταξη σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από το Γ’ ΚΠΣ

- Εκμετάλλευση προγραμμάτων Οικολογικής-Πολιτιστικής συνεργασίας Ελλάδος-Βουλγαρίας με αναφορά τον Στρυμόνα

- Συνέχιση του προγράμματος Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεως

- Δημιουργία νέου Αρχαιολογικού Μουσείου

- Προγράμματα κατάρτισης στελεχών πολιτισμού

- Διαμόρφωση προγραμμάτων σύνδεσης Τουρισμού-Πολιτισμού