ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Σοφιανός Ευθύμιος – Αναισθησιολόγος,

Διευθυντής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Γ.Π.Ν. ΑΧΕΠΑ

ΘΕΜΑ: ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

Τα οξέα προβλήματα υγείας, που παρατηρούνται στους χώρους εργασίας στην πλειονότητά τους δεν διαφέρουν από αυτά, που εμφανίζονται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, με την εξαίρεση αυτών που οφείλονται σε εργατικά ατυχήματα, σχετιζόμενα με ειδικές συνθήκες ( χημικά εργοστάσια, ορυχεία, πυρηνικά κλπ ). Στο κεφάλαιο αυτό, θα αναφερθούμε στις βασικές αρχές της επείγουσας ιατρικής.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ

O όρος πρώτες βοήθειες παραπέμπει συνήθως στην άμεση αντιμετώπιση των μικροπροβλημάτων υγείας, που παρουσιάζονται στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως αμυχές, μικροτραυματισμοί, δήγματα, διαστρέμματα κλπ.

Άλλωστε προς αυτή την κατεύθυνση είναι προσανατολισμένες και οι διάφορες συλλογές υλικού, όπως φαρμακεία στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στους αθλητικούς χώρους και στους χώρους εργασίας.

Είναι προφανές, ότι το σκεπτικό αυτό παραβλέπει το πραγματικό πρόβλημα, που αφορά την αντιμετώπιση απειλητικών για την ζωή καταστάσεων, όπου η άμεση επέμβαση μπορεί να αποβεί σωτήρια.

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΙΑΤΡΙΚΗ

Η αντιμετώπιση των απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων κυριαρχείται από το πρόβλημα του ελάχιστου διαθέσιμου χρόνου επέμβασης, που ιδανικά πρέπει να τείνει προς το μηδέν.

Έτσι η πρώτη αντιμετώπιση μίας τέτοιας κατάστασης, τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να γίνει παρά μόνον από τους παρευρισκόμενους, δεδομένου ότι είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρχει πίσω από κάθε πιθανό βαρέως πάσχοντα – κάθε άνθρωπο – ένας ειδικός υγειονομικός, που θα μπορούσε να την αντιμετωπίσει.

Είναι δεδομένο ότι με οποιοδήποτε εξελιγμένο σύστημα επείγουσας προνοσοκομειακής

βοήθειας δεν μπορεί να είναι δυνατή η επέμβαση στον τόπο του προβλήματος πριν 5 – 7 λεπτά.

Ακραίο, αλλά όχι σπάνιο παράδειγμα τέτοιας κατάστασης, που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση, είναι η καρδιακή ανακοπή ανεξαρτήτως αιτιολογίας.

Είναι γνωστό, ότι κατά την καρδιακή ανακοπή, κάθε 1 λεπτό που περνάει, οι πιθανότητες ανάνηψης ελαττώνονται κατά 5 % περίπου. Η εφαρμογή της Βασικής Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης το ταχύτερο δυνατό, είναι αυτή που θα δώσει μία στοιχειώδη

άρδευση / οξυγόνωση των ζωτικών οργάνων του βαρέως πάσχοντος, και άρα χρόνο για την εξειδικευμένη βοήθεια.

Ανεξαρτήτως αιτιολογίας, τρεις είναι οι κύριες κατηγορίες βαρέως πασχόντων που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση:

a) Στηθαγχικός πόνος- Ανακοπή

b) Διαταραχή συνείδησης-Κώμα

c) Διαταραχή της αναπνοής ( Δύσπνοια ) - Άπνοια

Ένας ενδεικτικός αλγόριθμος για το χαρακτηρισμό της βαρύτητας, που χρησιμοποιείται από το ΕΚΑΒ, είναι αυτός που παρατίθεται .

Το πρώτο βήμα για τον απλό παρευρισκόμενο ή τον μη εκπαιδευμένο υγειονομικό είναι η άμεση κινητοποίηση του συστήματος Επείγουσας Προνοσοκομειακής Ιατρικής.

Ο παρευρισκόμενος οφείλει επίσης, αμέσως μετά την κινητοποίηση του συστήματος, να προσπαθήσει να προσφέρει τις Πρώτες Βοήθειες, καθώς και αυτήν του πάσχοντος.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή των πρώτων βοηθειών είναι η προηγηθείσα εκπαίδευση.

Ο αλγόριθμος της Βασικής Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης εμπεριέχει πάντα και την αντιμετώπιση των διαταραχών συνείδησης και αναπνοής.

Η φιλοσοφία του έγκειται στην κατά το δυνατόν απλούστερη και «αυτοματοποιημένη» διαδικασία, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

ΤΡΑΥΜΑ

Εκτός από τα περιγραφόμενα, μία ιδιαίτερα επείγουσα κατάσταση, είναι η αθρόα αιμορραγία από μεγάλο αγγειακό στέλεχος. Η αντιμετώπιση που πρέπει να γίνει αμέσως, συνίσταται στην εφαρμογή μεγάλης πίεσης με τα χέρια ή με τη βοήθεια μίας μεγάλης γάζας στο σημείο που εντοπίζεται η αιμορραγία.

Τα παραπάνω, μπορούν να πραγματοποιηθούν, μετά από απλή και μικρής διάρκειας ( 3-7 ώρες ) εκπαίδευση αλλά και επανεκπαίδευση των εμπλεκομένων οργάνων σε τακτά χρονικά διαστήματα ( 6 – 12 μήνες ).

Η μετακίνηση του τραυματία, εφ’ όσον επιβάλλεται για την ασφάλειά του , πρέπει να γίνεται με τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή, για την αποφυγή περαιτέρω κακώσεων.

ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Στον πίνακα 13 αναγράφεται ο συνήθης εξοπλισμός για τις πρώτες βοήθειες, που συνίσταται για τους χώρους εργασίας. Το μεγαλύτερο μέρος του αφορά την αντιμετώπιση των μικροατυχημάτων. Δεν έχει ουσιαστική συμβολή στην αντιμετώπιση του απειλητικού για τη ζωή προβλήματος, αλλά κυρίως επιδρά ευνοϊκά στην ψυχολογία των εργαζομένων.

Εξαίρεση αποτελεί η προσωπίδα τσέπης, στοιχειώδης συσκευή για την εξασφάλιση της βατότητας των αεραγωγών, που έχει τη δυνατότητα εμπλουτισμού του εισπνεόμενου αέρα ( ή εκπνεόμενου του διασώστη, όταν εμφυσά σε περίπτωση ανακοπής ) του οξυγόνου.

Απαραίτητη πρέπει να θεωρηθεί μία φιάλη ( 2 – 5 lit ) με μειωτήρα πιέσεως, ροόμετρο και προσωπίδα τσέπης για τη χορήγηση 6 lit / min οξυγόνο. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρήση τους είναι και πάλι η ανάλογη σύντομη εκπαίδευση.

Απαραίτητο βοήθημα ένα εγχειρίδιο « οδηγός πρώτων βοηθειών ».

ΑΥΤΟΜΑΤΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΑΠΙΝΙΔΩΤΗΣ

Η κοιλιακή μαρμαρυγή είναι συνήθως αιτία θανάτου των ασθενών με στεφανιαία νόσο.

Η αντιμετώπιση της επιτυγχάνεται κυρίως με τη χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος, με τη βοήθεια διαδερμικών ηλεκτροδίων.

Τα αποτελέσματα αυτής της θεραπευτικής αγωγής συναρτώνται άμεσα με τον χρόνο έναρξης της εφαρμογής της.

Από μακροχρόνιες παρατηρήσεις αποδείχθηκαν ότι η χρήση αυτόματων απινιδωτών από μη ιατρικό προσωπικό, με μικρή εκπαίδευση, τριπλασιάζει την πιθανότητα επιβίωσης μετά από καρδιακή ανακοπή. Τέτοιες συσκευές χρησιμοποιούνται ευρέως σε αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, απομακρυσμένες κοινότητες κλπ. Μια τέτοια συσκευή είναι ιδιαίτερα απαραίτητη σε χώρους με υψηλό κίνδυνο ηλεκτροπληξίας. Συνηθέστερα η ηλεκτροπληξία καταλήγει σε θανατηφόρο κοιλιακή αρρυθμία, της οποίας η αντιμετώπιση επιτυγχάνεται με απινιδωτή.

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας στους χώρους εργασίας απαιτεί:

1. Την εκπαίδευση όλων ή ομάδας εργαζομένων.

2. Την άμεση κινητοποίηση του Συστήματος Επείγουσας Προνοσοκομειακής Ιατρικής (ΕΚΑΒ).

3. Τον εξοπλισμό με οξυγόνο και υλικό εξασφάλισης βατότητας των αεραγωγών.

Τα παραπάνω ισχύουν για χώρους όπου προβλέπεται η παρουσία γιατρού ή άλλου υγειονομικού προσωπικού. Τα ατυχήματα συμβαίνουν ανεξάρτητα από ωράρια και ο ιατρός ή άλλος υγειονομικός δεν μπορεί να βρίσκεται παντού και συνεχώς.