ΔΑΓΚΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Χειρουργός
Διδάκτορας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης
Θέμα: Σχέδιο ιατρικής περίθαλψης νομού
Σε έρευνες που έγινε το 2000 διαπιστώθηκε ότι στην Ελλάδα
η νεογνική θνησιμότητα είναι 6,4 στα 1000 παιδιά που γεννιούνται και ο μέσος
όρος ζωής
( προσδοκώμενος ) για μεν τους άνδρες είναι 76 χρόνια για
δε τις γυναίκες 81 έτη. Στην αρχή του 20ου αιώνα ο μέσος όρος ζωής της γυναίκας
ήταν 50 χρόνια. Αυτά τα στατιστικά
δεδομένα μας κατατάσσουν στις πρώτες θέσεις μεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών. Από
την ίδια έρευνα όμως διαπιστώθηκε ότι οι καλοί αυτοί δείκτες είναι αποτέλεσμα
του τρόπου ζωής των Ελλήνων, του καλού κλίματος που έχει η χώρα μας, της
υγιεινής διατροφής των κατοίκων και όχι των καλών υπηρεσιών που παρέχει το
Ε.Σ.Υ. .
Για αρκετά χρόνια το σύστημα υγείας στην Ελλάδα βρίσκεται σε συνεχή κρίση. Βασικές αιτίες αυτής της συνεχούς κρίσης είναι η αποσπασματική αντιμετώπιση των προβλημάτων, η μη σωστή διαχείρηση των πόρων που διατίθενται για την υγεία, ο εκτεταμένος ιδιωτικός τομέας ο οποίος λειτουργεί χωρίς επαρκή έλεγχο, ο μεγάλος αριθμός των ιατρών, η μη ικανοποιητική παροχή υπηρεσιών από τα Νοσοκομεία, η μη σωστή διοίκηση, και το χαμηλό επίπεδο παροχής πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Τα τελευταία 20 χρόνια έγιναν πολλές προσπάθειες από τις κυβερνήσεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ. για να βελτιωθεί το Ε.Σ.Υ. . Οι προσπάθειες όμως αυτές δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, δεν έλυσαν σοβαρά προβλήματα και έτσι έχουμε σαν αποτέλεσμα το Ε.Σ.Υ. να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν το συντομότερο δυνατό.
Τα 17 ΠΕ.Σ.Υ. ( Περιφερειακά
Συμβούλια Υγείας ) που πρόσφατα δημιούργηθηκαν και οι
πρόεδροι των Νοσοκομείων που ονομάσθηκαν Μάνατζερ, αύξησαν το κόστος
λειτουργίας του Ε.Σ.Υ. , με τους υψηλούς μισθούς που λαμβάνουν, ενώ δεν
προέκυψε καμία βελτίωση του Ε.Σ.Υ.
( Πίνακας ΙΙ Ιδιωτικές και
κρατικές δαπάνες υγείας )
Στόχος κάθε συστήματος υγείας είναι η καλύτερη κατά το δυνατόν παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες με το λιγότερο δυνατό κόστος.
Ας εξετάσουμε πως παρέχεται η πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη και τι αλλαγές προτείνω. ( Πίνακας ΙΙΙ )
Πρωτοβάθμια περίθαλψη.
Σήμερα η πρωτοβάθμια περίθαλψη στα αγροτικά ιατρεία
παρέχεται από γιατρούς άνευ ειδικότητας χωρίς καμία εμπειρία. Οι κάτοικοι των
αγροτικών περιοχών σπανίως εμπιστεύονται τον αγροτικό ιατρό για θέματα υγείας.
Ο ρόλος των αγροτικών ιατρών περιορίζεται στο να γραφούν συνταγές. Προτείνω ο
αγροτικός ιατρός να αντικατασταθεί από γιατρό ειδικευμένο στην γενική ιατρική (Πίνακας
ΙV).
O ανωτέρω
ιατρός θα έχει την παρακολούθηση 1000 μέχρι 2000 κατοίκων της επαρχίας ή της
πόλης. Σήμερα υπάρχουν 50 αγροτικά ιατρεία, επομένως η αναλογία είναι 2000
κάτοικοι ανά αγροτικό ιατρείο. Θα είναι σωστά εκπαιδευμένος και θα είναι σε
θέση να διαγνώσει και να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο εύρος περιστατικών όπως,
κοινό κρυολόγημα, αμυγδαλίτιδα, αλλεργία, γαστρενερίτιδα,
απλή ουρολοίνωξγη, να περάσει έναν καθετήρα, να κάνει
εμβόλια στα παιδιά και να κρίνει σωστά την βαρύτητα της κατάστασης του αρρώστου
για να τον παραπέμψει εγκαίρως στο νοσοκομείο ή σε ειδικευμένο ιατρό. Ανά
εβδομάδα θα συναντούνται οι γενικοί ιατροί καθε
επαρχίας θα συζητούν για τα περιστατικά τους, τα προβλήματα που αντιμετώπισαν,
θα ανταλλάσουνε απόψεις και μια φορά τον μήνα θα
κάνουνε από κοινού προτάσεις στην προϊσταμένη τους αρχή για βελτίωση της
περίθαλψης των πολιτών. Θα υπάρχει το ιστορικό όλων των ασθενών σε
μηχανογράφηση και έτσι εκτός της καλύτερης συνεχούς παρακολούθησης, ανεξάρτητα
εάν άλλαξε ο γιατρός, θα εξάγονται και επιδημιολογικά στοιχεία.
Τα οφέλη που θα προκύψουν από τα ανωτέρω θα είναι:
Σωστότερη παρακολούθηση της υγείας των κατοίκων της
εκάστης περιοχής.
Αποφυγή άσκοπης ταλαιπωρίας και εξόδων εκ μέρων των
ασθενών.
Ο γενικός ιατρός εκτός από την επαρκή εκπαίδευση που θα
λάβει θα πρέπει περιοδικά, τουλάχιστον ανά διετία να εκπαιδεύεται σε
πανεπιστημιακές κλινικές για χρόνο που θα κρίνουν οι εκπαιδευτές, ώστε να είναι
ενήμερος για την εξέλιξη της ιατρικής.
Στο νομό Σερρών σήμερα υπάρχουν 8 Κέντρα Υγείας στην
επαρχία και κανένα αστικού τύπου κέντρο υγείας. Στα κέντρα υγείας υπηρετούν
ελάχιστοι ειδικοί ιατροί. Προτείνω:
Κάθε κέντρο υγείας να καλύπτει ένα πληθυσμό 20.000 μέχρι
30.000 κατοίκους.
Για τον νομό Σερρών σε κάθε πρωτεύουσα επαρχίας να υπάρχει ένα κέντρο υγείας και η πόλη χωροταξικά κατανεμημένη να έχει τον ανάλογο αριθμό κέντρων υγείας. Το κέντρο υγείας θα επισκέπτονται οι ασθενείς που παραπέμφθηκαν από τον γενικό γιατρό. Θα είναι εξοπλισμένο με πλήρες μικροβιολογικό και ακτινολογικό εργαστήριο και θα το στελεχώνουν γιατροί των παρακάτω ειδικοτήτων. ( Πίνακας V )
Ειδικός παθολόγος, Καρδιολόγος, Παιδίατρος ,
Γαστρεντερολόγος, Γυναικολόγος
Χειρουργός, Μικροβιολόγος και Ακτινολόγος. Οι ανωτέρω
ειδικοί ιατροί θα είναι ιατροί του νοσοκομείου και περιοδικά θα υπηρετούν στα
κέντρα υγείας όπου θα κάνουν πλήρες πρωινό ωράριο. Το απόγευμα το κέντρο υγείας
θα καλύπτεται από γιατρούς γενικής ιατρικής και όταν χρειάζεται φροντίδα του
αρρώστου από ειδικό ιατρό θα παραπέμπεται στο νοσοκομείο. Αυτό διότι όπως
καταλαβαίνεται για να εφημερεύουν στο κέντρο υγείας και ψυχίατρος ή ψυχολόγος ο
οποίος θα έρχεται σε επαφή και με τους διευθυντές των σχολείων με τους οποίους
θα συζητά για την ψυχική υγεία των μαθητών της περιοχής.
Πίνακας VI
Όλες οι κλινικές του Νοσοκομείου
θα είναι σε ετοιμότητα όλο το 24ωρο όπως γίνεται και σήμερα. Τα εργαστήρια
ακτινολογικό και μικροβιολογικό θα λειτουργούν το απόγευμα. Η πλήρης λειτουργία
των εργαστηρίων κατά τις απογευματινές ώρες θα εξασφαλισθεί από εφημερεύοντες
ιατρούς, ή με κυκλικό ωράριο εργασίας των ιατρών, όπως γίνεται σε πολλές χώρες.
Στο νοσοκομείο θα πηγαίνει ο
πολίτης μόνο με παραπεμπτικό από το κέντρο υγείας. Δεν μιλάμε βέβαια για ένα
επείγον περιστατικό όπως μετά από τροχαίο κλπ. Στην είσοδο του Νοσοκομείου θα
πρέπει να υπάρχει γραμματεία πoυ θα πρέπει να απευθυνθεί.
Τονίζω την μεγάλη σημασία που έχει η συνεχής επιμόρφωση και αξιολόγηση των ειδικών ιατρών. Για τον σκοπό αυτό, της συνεχούς επιμόρφωσης των ειδικών ιατρών, το νοσοκομείο θα έχει επαφή με τις πανεπιστημιακές κλινικές στις οποίες οι νοσοκομειακοί ιατροί θα εκπαιδεύονται συνεχώς. Η σωστή εκπαίδευση των νοσοκομειακών ιατρών θα πιστοποιείται με πιστοποιητικό επάρκειας που θα λαμβάνουν μετά το τέλος της εκπαίδευσής τους και όχι με απλή βεβαίωση παρακολούθησης όπως γίνεται μέχρι τώρα. Ο νοσοκομειακός ιατρός, όπως και κάθε δημόσιος υπάλληλος, θα αξιολογείται περιοδικά για την επάρκεια του, την εργατικότητά του, την συμπεριφορά του προς τους ασθενείς, τους συναδέλφους του και τους συνεργάτες του. Κατά την αξιολόγηση του γιατρού, εκτός των άλλων θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, ο αριθμός των εργαστηριακών εξετάσεων που ζήτησε για να κάνει τη διάγνωση της πάθησης του αρρώστου, πολλά εργαστηριακά σημαίνει επιστημονική ανεπάρκεια ή ανασφάλεια, ο αριθμός των αρρώστων που ο γιατρός παρέπεμψε σε πανεπιστημιακές κλινικές, το είδος , η ποιότητα και η ποσότητα των φαρμάκων που συνταγογραφεί (ας ελεγχθούν ποιες εταιρείες και ποιους γιατρούς στέλνουν σε εκδρομές μέχρι και υπερατλαντικές).
Έλεγχος στα αναλώσιμα υλικά ( Φάρμακα Ράμματα αντισηπτικά σύριγγες κλπ ) κάθε μήνα και πλήρης καταγραφή των αναλώσιμων υλικών ανά 6 μήνες. Με τον σωστό έλεγχο στα αναλώσιμα θα περιορισθεί σημαντικά η σπατάλη.
Η μεταφορά του ασθενή από το
επαρχιακό νοσοκομείο σε πανεπιστημιακή κλινική για τριτοβάθμια περίθαλψη θα
αποφασίζεται μετά από συζήτηση
( Συμβούλιο) από όλους τους
γιατρούς που η ειδικότητά τους έχει σχέση με την πάθηση του ασθενή που
πρόκειται να μεταφερθεί.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ
Ενοποίηση συγγενών ασφαλιστικών
φορέων. Θεωρείται απαράδεκτο να υπάρχουν στην Ελλάδα 80 ασφαλιστικά ταμεία που
έχει σαν αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη
αύξηση του κόστους παροχής υπηρεσιών υγείας.
Να μπορεί ο κάθε ασφαλισμένος να
αποκτά την ασφαλιστική κάλυψη που θέλει πληρώνοντας τα επιπλέον ασφάλιστρα που
απαιτούνται. Για παράδειγμα να μπορεί ο ασφαλισμένος στον Ο.Γ.Α
ή στο Ι.Κ.Α. πληρώνοντας κάτι επιπλέον να αποκτά την ασφάλιση που έχει ο
δημόσιος υπάλληλος.
Σε έρευνα που έγινε στις Η.Π.Α.
διαπιστώθηκε ότι μετά το τέλος της ομιλίας οι ακροατές ενθυμούνται το 50% των
λεχθέντων και μετά ένα έως δύο 24ωρα μόνο το 10% αυτών. Το 10% των λεχθέντων
μου που θα ήθελα να θυμάστε είναι.
1.
Σωστά εκπαιδευόμενος γενικός γιατρός για την στελέχωση των αγροτικών
ιατρείων.
2.
Συνεχής και σωστή εκπαίδευση όλων των ιατρών
3.
Μηχανοργάνωση του Ε.Σ.Υ.
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι
Αποσπασματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που υπάρχουν.
Μη σωστή χρήση των πόρων που διατίθενται για την υγεία.
Εκτεταμένος ιδιωτικός τομέας και μεγάλος αριθμός γιατρών.
Μη ικανοποιητική παροχή υπηρεσιών από τα Νοσοκομεία.
Μη σωστή διοίκηση.
Χαμηλό επίπεδο παροχής πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ
Δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες υγείας κατά
τα έτη 1980 - 2000
Έτος
Δημ. Δαπάνες ( % Α.Ε.Π.
) Συν. δαπάνες υγείας (% Α.Ε.Π. )
1980 3,7 6,6 ( 6,6 – 3,7 =2,9)
1985 4,5 7,4 ( 7,4 – 4,5 =2,9)
1990
4,8
7,6 ( 7,6 – 4,8=2,8)
1995
4.9 8,4 ( 8,4-4,9=3,5)
2000
5,2
9,1 ( 9,1-5,2=3,9)
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ
ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ – ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ
– ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ
Πίνακας ΙV
ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ
Στελέχωση: Ιατρός ειδικός γενικής
ιατρικής με βοηθό τον ιατρό υπόχρεο υπηρεσίας υπαίθρου.
Αρμοδιότητες: Παροχή
πρωτοβάθμιας περίθαλψης, προληπτικό έλεγχο, επιδημιολογικά στοιχεία, παραπομπή
στο κέντρο υγείας.
Πίνακας V
ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ
Στελέχωση: Ειδικοί ιατροί, Παθολόγος, Παιδίατρος, Καρδιολόγος, Γαστρεντερολόγος, Χειρουργός , Γυναικολόγος, Ουρολόγος, Οφθαλμίατρος,
και περιοδικά ψυχίατρος ή ψυχολόγος.
Εξοπλισμός: Πλήρες μικροβιολογικό και ακτινολογικό
εργαστήριο.
Τρόπος λειτουργίας: Οι ειδικοί ιατροί θα κάνουν μόνο
πρωινό ωράριο και από τις 15:00 ώρα και
μετά θα εφημερεύουν οι ιατροί των αγροτικών ιατρείων.
Πίνακας VI
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Λειτουργία: Επί 24ωρου βάσης εφημερεύουν όλες οι
κλινικές.
Προσέρχονται μόνο οι ασθενείς που παραπέμφθηκαν από το
κέντρο υγείας ή μετά από κάτι σοβαρό και έκτακτο συμβάν, όπως ένα τροχαίο
ατύχημα.
Τα εργαστήρια, μικροβιολογικό και ακτινολογικό να λειτουργούν και τις απογευματινές ώρες με τους εφημερεύοντες ή με κυκλικό ωράριο των ιατρών και του βοηθητικού προσωπικού.
References
( Βιβλιογραφία
)
1. Center for Health Servises Research. The State of
Ministry of Health and Welfare,
2. World Health Organisation.
Health Care Systems in Transition.
3. OECD. Health Data 1999: Α Comparative Analysis of 29
Countries.
4. Center for Health Servises Reasearch. Health
Services in
Ministry of Health and Wefare,
5. National Statistical Service of
6. Liaropoulos L, Kaitelidou
D.Changing the pubic – private mix: an assessment of
the health reforms in