Επαγγελματικές Κακώσεις του Μυοσκελετικού
Συστήματος
Νικόλαος Δ. Κωφοτόλης PhD
Λέκτορας Α.Π.Θ
Επίδραση του Επαγγέλματος στην Υγεία
Αρχαιότητα
Βιομηχανική Επανάσταση
19ο αιώνας
Σήμερα
Παθολογικές καταστάσεις που συνδέονται με
την εργασία εξαρτώνται:
α) από τις συνθήκες του περιβάλλοντος
β) τη συμπεριφορά του ατόμου (ιδιοσυστασία)
Παράγοντες κινδύνου για την υγεία των
εργαζομένων
Φυσικοί: θερμοκρασία,
πίεση, υγρασία, θόρυβος, δονήσεις, ακτινοβολία
Χημικοί: ορυκτά, μέταλλα (αμόλυβδος, υδράργυρος), σκόνη, ίνες (αμίαντος),
οργανικοί διαλύτες, υδρογονάνθρακες
Βιολογικοί: μικρόβια (φυματίωση), ιοί (ηπατίτιδες, AIDS)
Απουσία από την εργασία
Αιτίες που αυξάνουν τις ημέρες απουσίας είναι:
1. Η ηλικία των εργαζομένων
2. Το είδος της εργασίας
3. Το ωράριο της βάρδιας
4. Ο αριθμός των εργαζομένων
5. Οι σχέσεις των εργαζομένων με τους εργοδότες
Πιν.1 Δέκα κύριες επαγγελματικές νόσοι και βλάβες (ΗΠΑ - NIOSH 1982)
1. Επαγγελματικές πνευμονικές βλάβες
2. Μυοσκελετικές βλάβες
3. Επαγγελματικός καρκίνος
4. Σοβαρές βλάβες (ακρωτηριασμοί, απώλεια
οράσεως κλπ)
5. Καρδιαγγειακές βλάβες
6. Διαταραχές αναπαραγωγής
7. Νευροτοξικές βλάβες
8. Θόρυβος - ακουστικές βλάβες
9. Δερματικές βλάβες
10. Ψυχικές διαταραχές
ΠΑΘΗΣΕΙΣ
1. Τενοντίτιδες - Ελυτρίτιδες -
Θυλακίτιδες
(επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή
ασυνήθιστη, ξαφνική, δραστηριότητα μετά από περίοδο διακοπών ή παρατεταμένης
ανάπαυσης)
Συχνότερα προσβαλλόμενες περιοχές
1. Άρθρωση Ώμου
2. Άρθρωση Αγκώνα
3. Πηχεοκαρπική Άρθρωση
4. Ποδοκνημική Άρθρωση
Άρθρωση Ώμου
Τενοντίτιδα
Υπερακανθίου
(παρατηρείται
κυρίως σε νέους χειριζόμενους βιομηχανικά εργαλεία και ανθρώπους γραφείων που
αναγκάζονται να κρατούν το άνω άκρο τους σε απαγωγή και έξω στροφή)
Θεραπεία
Οξεία Φάση Χρόνια Φάση
1. Ανάπαυση 1. Φυσικοθεραπεία
2. Κρυοθεραπεία 2. Χειρουργική Επέμβαση
3. Αντιφλεγμονώδη
4. Εγχύσεις
Κορτικοστεροειδών
Άρθρωση Αγκώνα
Πηχεοκαρπική Άρθρωση
1. Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα
(παρατηρείται συνήθως σε περιεμμηνοπαυσιακές
γυναίκες αλλά και σε αγρότες και άλλους χειρονάκτες)
2. Στενωτική Τενοντοελυτρίτιδα
Trigger Finger Trigger Thumb
(παρατηρείται συχνά σε δακτυλογράφους, νοικοκυρές, τηλεφωνήτριες)
Θεραπεία
Συντηρητική
Χειρουργική
1. Οξεία φάση
2.Υποξεία φάση
3. Χρόνια φάση
3. Άσηπτες
- Ισχαιμικές Νεκρώσεις Οστών
Η βλάβη αυτή των οστών οδηγεί σε
βαριά αρθρίτιδα και καταστροφή της άρθρωσης, λόγω ισχαιμίας από απόφραξη των
αγγείων
(παρατηρείται
συχνότερα σε ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων χωρίς να είναι απόλυτα
εξακριβωμένος ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός. Οι αποφράξεις (μικροεμβολές)
συνήθως παρατηρούνται από τις απότομες αλλαγές πιέσεων (νόσος των δυτών,
αεροπόρων)
Η βλάβη
αφορά κατά κύριο λόγω την κεφαλή των
μηριαίων οστών
Θεραπεία
Χειρουργική
4. Δονήσεις - Κραδασμοί
Εργάτες
μηχανημάτων ή οχημάτων που προκαλούν έντονους κραδασμούς (τρακτέρ, κομπρεσέρ
κλπ) υφίστανται ταλαιπωρίες του μυοσκελετικού συστήματος με πολλαπλές
επιπτώσεις όπως:
οσφυαλγία, παραμορφώσεις και εκφύλιση ΣΣ,
θλάσεις, καθιζήσεις των σπονδυλικών σωμάτων, ισχαιμικές νεκρώσεις και
αγγειοκινητικές διαταραχές.
Ο παθογενετικός
μηχανισμός των επιπτώσεων δεν είναι ακόμη διευκρινισμένος
5. Νευροπάθειες
Τα περιφερικά νεύρα προσβάλλονται είτε μηχανικά είτε μέσω χημικών επιδράσεων
προκειμένου για εργαζόμενους με ορισμένα μέταλλα ή χημικές ουσίες
Προκαλούνται χημικές
νευρίτιδες ή βλάβες από πιέσεις (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, νευρίτιδα του
ωλένιου νεύρου)
Θεραπεία
Συντηρητική Χειρουργική
6.
Εκφυλιστικές αλλοιώσεις
Ο
ρόλος της επίδρασης των μηχανικών παραγόντων στη γένεση των εκφυλιστικών
παθήσεων των αρθρώσεων διερευνάται συνεχώς, αλλά πιστεύεται σήμερα πως η
μηχανική επιβάρυνση μιας άρθρωσης προκαλεί τουλάχιστον κάποια επιδείνωση της
φθοράς που υπάρχει.
Συνεχείς
υπέρμετρες καταπονήσεις των αρθρώσεων προδιαθέτουν στην εμφάνιση πρώιμων
οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων (γόνατα ποδοσφαιριστών, ποδοκνημικές χορευτριών
μπαλέτου κλπ)
7. Σπανιότερα Επαγγελματικά Σύνδρομα
Μπορούν να εμφανιστούν σε
ορισμένες ομάδες που καταπονούν ή χρησιμοποιούν συνεχώς ένα συγκεκριμένο μέλος
του σώματός τους
(γόνυ κληρικών ή υπηρετριών = προεπιγονατιδική θυλακίτιδα)
Κακώσεις του Μυοσκελετικού Συστήματος
1. Εργατικά Ατυχήματα
Τα ατυχήματα αυτά αυξάνονται δεδομένου
ότι τα μηχανήματα γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκα και απαιτητικά και η σχέση
μηχανής - ανθρώπου όλο και περισσότερο στενή
(παρατηρούνται συνήθως τραυματισμοί τενόντων των άνω άκρων, κατάγματα,
ακρωτηριασμοί)
2. Αθλητικές Κακώσεις
Τώρα που τα περισσότερα αθλήματα είναι ή
γίνονται επαγγελματικά, μπορούν να θεωρηθούν επαγγελματικές κακώσεις με την
ευρύτερη έννοια του όρου
(παρατηρούνται κακώσεις στην άρθρωση του γόνατος, ποδοκνημικής, θλάσεις,
κατάγματα των άκρων)
3. Κατάγματα
κόπωσης
Είναι αυτά που
γίνονται όταν μια μικρή επιβάρυνση δρα συνεχώς για αρκετά χρόνια.
(παρατηρούνται
συνήθως σε στρατιώτες ή σε αθλούμενους και εντοπίζονται συχνότερα στο 2ο
μετατάρσιο, στην περόνη, στην κεφαλή του μηριαίου
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συμπερασματικά θα πρέπει να λεχθεί ότι οι παθήσεις και κακώσεις του
μυοσκελετικού συστήματος που σχετίζονται με την εργασία είναι πολλές και
σοβαρές και απαιτούν εξειδίκευση, γνώση και παρουσία του θεράποντος ιατρού όσο
γίνεται κοντύτερα στο χώρο της δουλείας για την πρόληψη αναπηριών και απωλειών
ζωής
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Απαιτείται ασφαλώς πρόγραμμα
πρόληψης με σωστή εκπαίδευση του προσωπικού και λήψη μέτρων ασφαλείας από τους
εργοδότες
α) Ένταξη των στόχων υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων στον αρχικό
σχεδιασμό κάθε παραγωγικής διαδικασίας
β) Μείωση υπαρκτών κινδύνων με τεχνικές διορθώσεις όπως εξαερισμός χώρων,
μόνωση, ωτοασπίδες, βρέξιμο σκόνης κλπ
γ) Ατομική προστασία ανάλογα με τις ανάγκες όπως με
ειδική ενδυμασία, ωτοασπίδες, μάσκες, γάντια κλπ.
δ) ειδική εκπαίδευση των εργαζομένων για τον τρόπο δουλειάς και τους
χειρισμούς στον εργασιακό χώρο
ε) Αγωγή υγείας για την αναγκαιότητα χρήσης προστατευτικών μέσων και τήρησης
των κανόνων ατομικής υγιεινής και καθαριότητας
στ) Δευτερογενής Πρόληψη
(βασίζεται στο προ-συμπτωματικό έλεγχο, τη διάγνωση δηλαδή της νόσου πριν
εμφανιστούν τα κλινικά συμπτώματα)
2.Παρουσία θεράποντος ιατρού στους
εργασιακούς χώρους
3. Αντιμετώπιση του τραυματία όσο το δυνατό γρηγορότερα και από ειδικούς
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ