ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
της
Υπάρχει η τάση σήμερα η κοινωνική πολιτική να
εκλαμβάνεται ως καθαρό κόστος και όχι ως καθαρό όφελος για την οικονομία και την
κοινωνία. Η άποψη αυτή ισχύει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και τον υπόλοιπο Δυτικό
κόσμο. Στην πραγματικότητα όμως, μία σωστά σχεδιασμένη κοινωνική πολιτική
μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στον εκσυγχρονισμό της οικονομίας μίας χώρας και
να την κάνει πιο ανταγωνιστική, ενθαρρύνοντας ή ακόμη και επιβάλλοντας
μεταρρυθμίσεις παλαιών και παρωχημένων πολιτικών στην αγορά εργασίας.
Οι εκπρόσωποι του ιδιωτικού
τομέα ισχυρίζονται συνήθως ότι οι κοινωνικές παροχές στην Ελλάδα και την Ευρώπη
είναι υπερβολικά γενναιόδωρες και διαβρώνουν την ανταγωνιστικότητα της εθνικής
και της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η αλήθεια είναι όμως ότι για τη δημιουργία ενός
αγαθού κύκλου οικονομικής και κοινωνικής προόδου, είναι απαραίτητη η συνύπαρξη
και η αμοιβαία ενίσχυση της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης
με την κοινωνική πολιτική. Στα πλαίσια αυτής της αλληλεπίδρασης, η βιώσιμη
οικονομική ανάπτυξη με χαμηλό πληθωρισμό και υγιή δημόσια οικονομικά είναι
ζωτικής σημασίας για την αύξηση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής. Η
πρόσβαση επίσης σε ποιοτική εκπαίδευση ενισχύει την κοινωνική ενσωμάτωση,
αυξάνει την ανταγωνιστικότητα, ενώ η άνοδος του ποσοστού απασχόλησης
υποστηρίζει τη χρηματοδότηση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. Αντίστοιχα, ένα υψηλό επίπεδο κοινωνικής
προστασίας και μία ορθά στοχοθετημένη κοινωνική
πολιτική, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την προσαρμογή της οικονομίας σε
κάθε αλλαγή και για την παροχή αποτελεσματικού και καλά εκπαιδευμένου εργατικού
δυναμικού.
Ένα
ολοκληρωμένο σχέδιο κοινωνικής πολιτικής ανταποκρίνεται στις συνεχείς και
αστραπιαίες κοινωνικές αλλαγές - π.χ. την αύξηση των μονογονεϊκών
οικογενειών, την επίδραση της επέκτασης του προσδόκιμου ζωής έως και την όγδοη
δεκαετία κ.ά – και έχει ως στόχους :
Ø
Τη δημιουργία μίας παραγωγικής και ολοκληρωμένης κοινωνίας
Ø
Την εφαρμογή συστημάτων σύγχρονης και βιώσιμης κοινωνικής προστασίας
Ø
Τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας για τα μειονεκτούντα
τμήματα της κοινωνίας
Ø
Την προώθηση του κοινωνικού διαλόγου και των εργασιακών ρυθμίσεων
Το πρόγραμμα δράσης της
ελληνικής κοινωνικής πολιτικής, όπως αυτό αποτυπώνεται στο σχεδιασμό του Γ’
Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και των υπολοίπων Εθνικών Προγραμμάτων,
περιλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες, οι οποίες μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής :
v Σε αυτές που αποβλέπουν στο να
αξιοποιηθεί το πλήρες δυναμικό απασχόλησης, με τη δημιουργία περισσότερων και
καλύτερων θέσεων εργασίας, την πρόβλεψη και διαχείριση των αλλαγών, την
προσαρμογή στο νέο περιβάλλον εργασίας, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει
η οικονομία της γνώσης και την προώθηση της κινητικότητας
v Σε αυτές που αποσκοπούν στον
εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της κοινωνικής προστασίας, την καταπολέμηση του
κοινωνικού αποκλεισμού, της ανισότητας των φύλλων και των αυθαίρετων
διακρίσεων, τη βελτίωση αλλά και εξασφάλιση της ποιότητας ζωής των μειονεκτουσών ομάδων
v Σε αυτές που προωθούν τον
κοινωνικό διάλογο, για την αντιμετώπιση των νέων οικονομικών προκλήσεων
Χαρακτηριστικά
των δράσεων αυτών είναι η πολυδιάστατη και ολοκληρωμένη προσέγγιση, η εταιρικότητα, η συμμετοχικότητα
των χρηστών, η σύζευξή τους με την αγορά εργασίας, η εφαρμογή της αρχής του mainstreaming. Το βασικό χρηματοδοτικό μέσο στήριξης είναι το
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), ενώ αρκετές δράσεις
χρηματοδοτεί και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).
Την
περιοχή και τους φορείς του Νομού Σερρών τους αφορούν κυρίως τα κάτωθι
επιχειρησιακά προγράμματα του Γ’ ΚΠΣ, για τη
χρηματοδότηση ενεργειών κοινωνικής πολιτικής:
Δράσεις
Ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού περιέχονται και στα υπόλοιπα Τομεακά
Επιχειρησιακά προγράμματα (Ανταγωνιστικότητα, Περιβάλλον, Πολιτισμός κλπ).
Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της Κοινωνικής Πολιτικής είναι ιδιαίτερα σημαντικός και συνεχώς διευρύνεται
με το να της μεταβιβάζονται αρμοδιότητες που ανήκαν μέχρι πρότινος στην
κεντρική εξουσία (όπως οι κρατικοί παιδικοί σταθμοί). Πολλές από τις δράσεις
της βασίζονται σε χρηματοδοτήσεις μέσω ευρωπαϊκών ή εθνικών προγραμμάτων, ενώ
άλλες χρηματοδοτούνται από τον ίδιο τον προϋπολογισμό των Δήμων ή/και στηρίζονται σε ιδία έσοδα.
Ο Δήμος Σερρών αναπτύσσει
πλούσια δράση στον Τομέα της Κοινωνικής Πολιτικής, προκειμένου να καλύψει
ανάγκες, να ανακουφίσει, να ενισχύσει την κοινωνική αλληλεγγύη, να βελτιώσει
τις ήδη υπάρχουσες και να αναπτύξει νέες υπηρεσίες φροντίδας, ιδιαίτερα για την
παιδική ηλικία, βοηθώντας στην εναρμόνιση της προσωπικής και οικογενειακής με
την επαγγελματική ζωή των δημοτών και να δυναμώσει τελικά τον κοινωνικό ιστό
της πόλης. Τα κυριότερα εργαλεία του στην προσπάθεια αυτή είναι οι Δημοτικές
Επιχειρήσεις που έχει συστήσει (ΔΕΠΚΑ, ΔΕΕΚ, ΔΕΠΣ). Ορισμένες από τις
δράσεις του είναι οι ακόλουθες :
Ø Παροχή οικονομικών βοηθημάτων, τροφίμων, καύσιμης ύλης, επιδιορθώσεων – επισκευών σπιτιών κ.ά. σε
άπορες οικογένειες
Ø Στήριξη της τρίτης ηλικίας, παρέχοντας υπηρεσίες
οργανωμένης και συστηματικής κοινωνικής φροντίδας (πρωτοβάθμιας νοσηλευτικής
φροντίδας, οικογενειακής φροντίδας, συμβουλευτικής και ψυχοσυναισθηματικής
υποστήριξης), μέσω των προγραμμάτων
«Βοήθεια στο Σπίτι» και «Μονάδες Κοινωνικής Μέριμνας» και λειτουργώντας Κέντρα
Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), παρέχοντάς
τους ιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες και διοργανώνοντας πλήθος ψυχαγωγικών
δραστηριοτήτων
Ø Λειτουργία πέντε
βρεφονηπιακών σταθμών στα πλαίσια της Δημοτικής Επιχείρησης Παιδικών
Σταθμών, απελευθερώνοντας την οικογένεια και κυρίως τη μητέρα από τον χρόνο που
απαιτεί η φροντίδα ενός παιδιού, δημιουργώντας στο παιδί και την οικογένεια
αισθήματα ασφαλείας, βελτιώνοντας και ενισχύοντας τις δομές υπηρεσιών φύλαξης
της περιοχής, δημιουργώντας θέσεις εργασίας που απευθύνονται σε γυναίκες
κυρίως, παρέχοντας κοινωνική υποστήριξη στις μητέρες, βοηθώντας και
συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ολόπλευρη και ισόρροπη ανάπτυξη των νηπίων και την
απόκτηση διαφόρων δεξιοτήτων μέσα από οργανωμένες και αυθόρμητες
δραστηριότητες.
Ø Λειτουργία της Δημοτικής
Επιχείρησης Επαγγελματικής Κατάρτισης (Δ.Ε.Ε.Κ.)
Σερρών για την οργάνωση, υλοποίηση και διαχείριση επιδοτούμενων
προγραμμάτων Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης ανέργων και εργαζομένων,
επιμορφωτικών προγραμμάτων εκπαιδευτικών, ερευνών αγοράς εργασίας, ενεργειών
προώθησης στην απασχόληση ανέργων καθώς και στήριξης της απασχόλησης
εργαζομένων, προγραμμάτων διαπεριφερειακής συνεργασίας με στόχο την ανταλλαγή
εμπειριών και την τοπική ανάπτυξη και λοιπές συναφείς δραστηριότητες, για την
αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, την καταπολέμηση της ανεργίας και την
οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Ø Λειτουργία Κέντρων
Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών
με Ειδικές Ανάγκες από τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Κοινωνικής
Ανάπτυξης (ΔΕΠΚΑ).
Ø Παροχή Συνοδευτικών
Υποστηρικτικών Υπηρεσιών σε παλιννοστούντες, τσιγγάνους και γυναίκες, με στόχο την ένταξή τους στην
αγορά εργασίας
Ø Οργάνωση και υλοποίηση πολιτιστικών
εκδηλώσεων καθώς και λειτουργία Επιμορφωτικών Τμημάτων
(Εικαστικό Εργαστήρι, Εργαστήρι Κεραμικής, Σκάκι, Διακόσμηση, Ενισχυτική
Διδασκαλία, Γυμναστική, εκμάθηση Η/Υ, Μουσική Σχολή, Κοπτική – Ραπτική,
Φωτογραφία, Κουκλοθέατρο, Εργαστήρι Ψηφιδωτού κλπ.) και Βιβλιοθήκης στη ΔΕΠΚΑ Σερρών
Ø
Λειτουργία του
«Γραφείου Ισότητας», παρέχοντας Ψυχολογική και συμβουλευτική στήριξη σε
θέματα κακοποίησης, σχέσεων και γάμου, ψυχολογικών προβλημάτων, προβλημάτων
συμπεριφοράς, γονεϊκών ρόλων, μονογονεϊκών
οικογενειών καθώς και νομική πληροφόρηση και υποστήριξη σε θέματα διατροφής,
δικαιωμάτων εργασίας, περιουσιακών στοιχείων, νομική προστασία σε περιπτώσεις
κακοποίησης κ.α.
Ø
Λειτουργία του
«Σπιτιού της Γυναίκας», με στόχο την παροχή Ψυχολογικής Υποστήριξης,
Συμβουλευτικής και Νομικής Ενημέρωσης σε γυναίκες
Ø
Λειτουργία της
Επιχειρηματικής Θερμοκοιτίδας Γυναικών το «Κύτταρο» για την
στήριξη της γυναικείας απασχόλησης, παρέχοντας πληροφόρηση και υποστήριξη σε
θέματα επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Ø Λειτουργία του Κέντρου
Πληροφόρησης Νέων
Ø
Λειτουργία Γραφείου Παιδαγωγικής Συμβουλευτικής Γονέων και Νέων
Ø Σχεδιασμός και υλοποίηση ενεργειών
ευαισθητοποίησης της κοινότητας για την αποφυγή του στιγματισμού και
της περιθωριοποίησης μειονεκτουσών ομάδων
Ø
Λειτουργία Κέντρων
Πληροφόρησης και Υποστήριξης Πολιτών στους συνοικισμούς των τσιγγάνων,
για την καλύτερη διερεύνηση των τοπικών αναγκών και την επίλυση προβλημάτων των
Τσιγγάνων της περιοχής
Ø
Αποστολή
παιδιών, άπορων οικογενειών,
σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις
Ø
Οργάνωση προγραμμάτων
φιλοξενίας παιδιών από την πρώην Γιουγκοσλαβία καθώς και αποδήμων
ελλήνων
Ø Συμμετοχή στο Κέντρο Πρόληψης
από Εξαρτησιογόνες Ουσίες ΟΑΣΙΣ
Ø Χρήση των προγραμμάτων Νέων
Θέσεων Εργασίας του ΟΑΕΔ από όλα τα Νομικά
Πρόσωπα του Δήμου
Ιδιαίτερα σημαντική
είναι και η συμβολή του Δήμου στην επίλυση του οικιστικού προβλήματος των
παλιννοστούντων ομογενών, διαθέτοντας δωρεάν δημοτικό οικόπεδο για την
ανέγερση κατοικιών τους, καθώς και των τσιγγάνων που καταπατούσαν
οικόπεδο που ανήκε στο ΤΕΙ Σερρών, κατασκευάζοντάς τους – με συγχρηματοδότηση
από εθνικούς πόρους – είτε κατοικίες σε
δημοτικό οικόπεδο είτε έργα υποδομής για την υποδοχή λυομένων που τους
παραχωρήθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ
Τέλος, σημαντικός είναι και
ο ρόλος που μπορεί και πρέπει να αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην ενεργοποίηση
όλου του ανθρώπινου δυναμικού της τοπικής κοινωνίας, με στόχο τη
«μεικτή εργασία» καθώς και τον συντονισμό κοινών δράσεων πολλών κοινωνικών
εταίρων. Η «μεικτή εργασία» - ο συνδυασμός δηλαδή της αμοιβόμενης
εργασίας, της εργασίας παροχής φροντίδας, της κοινοτικής και της εθελοντικής
εργασίας – αποτελεί άλλωστε πρωταρχικό στοιχείο της τοπικής βιωσιμότητας.
Ο Δήμος Σερρών δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε αυτόν τον τομέα, με πιο
πρόσφατο παράδειγμα την παροχή της ανθρωπιστικής βοήθειας στο ΙΡΑΚ.
Κλείνοντας θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι η παγκοσμιοποίηση είναι γενικά αποδεκτό
σήμερα ότι σε έναν από τους τομείς που έχει αποτύχει είναι τα κοινωνικά θέματα.
Η εισαγωγή της κοινωνικής διαχείρισης στο σχεδιασμό και την υλοποίηση
αναπτυξιακών πολιτικών σε τοπικό, εθνικό αλλά ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο,
αποτελεί πλέον προτεραιότητα για μία ευημερούσα κοινωνία καθώς επίσης και
κριτήριο ουσιαστικής αξιολόγησής της. Η ενεργοποίηση και συνεργασία όλων των
κοινωνικών εταίρων (ιδιωτικός και δημόσιος τομέας, εργοδότες και εργαζόμενοι
και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) στο σχεδιασμό, την υλοποίηση, την παρακολούθηση
και την αξιολόγηση δράσεων κοινωνικής πολιτικής είναι η μόνη ασφαλιστική
δικλείδα για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις
εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.