Ε Ι Σ Η Γ Η Σ Η

Στοιχεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο επίπεδο του

Ν. Σερρών.

Καϊδατζής Νίκος

Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Σερρών

Θ Ε Σ Μ Ι Κ Ο Π Λ Α Ι Σ Ι Ο

Με το Ν.309/76 θεσμοθετείται η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση στη χώρα μας και ταυτόχρονα οριοθετούνται τα επίπεδά της. Έτσι έχουμε τη γυμνασιακή βαθμίδα της Β/θμιας Εκπαίδευσης, τη Λυκειακή βαθμίδα και παράλληλα διαμορφώνονται τα πλαίσια του τεχνικοεπαγγελματικού τομέα.

Με το Ν.1566/85, που αποτελεί ακόμη το βασικό θεσμικό πλαίσιο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, συντελείται μια μεταβολή με εμφανή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τις βελτιώσεις που, ωστόσο, σε ένα βαθμό, δεν είχαν την εξέλιξη και την ολοκλήρωση που ήταν και προσδοκία και αναγκαιότητα.

Ο Ν.2525/97 ρυθμίζει δέσμη αλλαγών και μεταβολών με επίκεντρο το εξεταστικό ζήτημα και τη διαδικασία εισαγωγής των απόφοιτων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ένα χρόνο μετά ψηφίζεται ο Ν.2640/98 που αφορά την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση στη Δεύτερη βαθμίδα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Με το νόμο αυτό καταργούνται τα πρώην Τ.Ε.Λ. και Τ.Ε.Σ. Το ίδιο συμβαίνει και με τα Ε.Π.Λ. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου δημιουργούνται τα Τ.Ε.Ε. Α' και Β' κύκλου, ενώ εξακολουθούν να λειτουργούν τα Σ.Ε.Κ.

Σχολικές μονάδες - κτιριακή υποδομή.

Στο Ν.Σερρών λειτουργούν 72 σχολικές μονάδες:

38 Γυμνάσια, 20 Ενιαία Λύκεια, 8 Τ.Ε.Ε., 1 Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο, 1 Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο, 1 Εσπερινό Τ.Ε.Ε. και 1Ειδικό Τεχνικό Σχολείο.

Λειτουργούν επίσης 3 Σ.Ε.Κ.

Από την άποψη της κτιριακής υποδομής η κατάσταση είναι απόλυτα ικανοποιητική. Όλα τα σχολεία λειτουργούν σε πρωϊνή βάρδια και άνετα. Στην ύπαιθρο του νομού μάλιστα έχουμε περισσότερες από 100 αίθουσες - σε πολύ καλή κατάσταση -αχρησιμοποίητες. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την ανέγερση του κτιρίου του Τ.Ε.Ε. Σιδηροκάστρου όπως επίσης και του αντίστοιχου της Ηράκλειας, ενώ ζητούμε την προσθήκη10 περίπου αιθουσών στο 3ο Τ.Ε.Ε. Σερρών. Θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι υπήρξε θεαματική αλλά και ουσιαστική ενίσχυση της υποδομής με την παραλαβή 4 υπερσύγχρονων διδακτηρίων και αυτά είναι: το κτίριο του 2^ου Τ.Ε.Ε., του Μουσικού Σχολείου, του 1ου Λυκείου και του Ειδικού Τεχνικού Σχολείου. Οι 4 αυτές σχολικές μονάδες είναι αποκτήματα της τελευταίας 3/τίας. Ειδικότερα το συγκρότημα του Ειδικού Σχολείου είναι ένας απέραντος χώρος που καλύπτει 8.000 τ.μ. κτισμένη επιφάνεια σε γήπεδο 22 στρεμμάτων.

Είναι μια μονάδα μοναδική στη χώρα μας.

Εξοπλισμός - Εργαστήρια - Βιβλιοθήκες

Τη στιγμή αυτή υπάρχουν και λειτουργούν Εργαστήρια Πληροφορικής σε όλα τα Γυμνάσια - Λύκεια - Τ.Ε.Ε. και Εσπερινά σχολεία. Ο εξοπλισμός τους με υπολογιστές είναι σε ικανοποιητική κατάσταση και οι ανάγκες διδασκαλίας του μαθήματος της Πληροφορικής καλύπτονται απόλυτα. Παράλληλα έχει ολοκληρωθεί και η

μηχανοργάνωση των σχολείων. Έχουν δημιουργηθεί και εξοπλισθεί Εργαστήρια Φυσικών Επιστημών σε όλα τα Λύκεια, ύστερα από διαφανείς διαδικασίες προκηρύξεων και διαγωνισμών για τη διαμόρφωση των χώρων και την προμήθεια του εργαστηριακού υλικού. Υπολείπεται ένα τμήμα του υλικού που είτε δεν μπορεί να μας το εξασφαλίσει η εγχώρια αγορά ή δεν είναι των προδιαγραφών που εμείς θέλουμε.

Σε εξέλιξη βρίσκεται και το θέμα της δημιουργίας εργαστηρίων Τεχνολογίας, ήδη υπάρχουν 7 τέτοια εργαστήρια και στο επόμενο διάστημα προσδοκάται η ολοκλήρωσή τους.

Λειτουργούν, εδώ και 3 χρόνια, οι 12 σύγχρονες σχολικές βιβλιοθήκες εμπλουτισμένες με αρκετές χιλιάδες βιβλία, οπτικοακουστικό υλικό και είναι εξοπλισμένες με όλη τη σειρά των σύγχρονων μέσων.

Περιττό να ειπωθεί ότι πρόκειται για κάτι εντελώς καινούριο, κάτι που δεν έχει σχέση βέβαια με τις βιβλιοθήκες παλαιού τύπου. Οι βιβλιοθήκες αυτές είναι στελεχωμένες, σ' αυτή την περίοδο, με ειδικά επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς.

Θα ήταν παράλειψή μας αν δεν εκφράζαμε - και πάλι – τις ευχαριστίες μας προς το Τ.Ε.Ι. Σερρών και ειδικότερα προς την κ.Θεοδωρίδου και τους συνεργάτες της για την πολύ σπουδαία, την εξαιρετική δουλειά που έκαναν στο επίπεδο κατασκευής και διαμόρφωσης των χώρων των νέων αυτών βιβλιοθηκών.

Μαθητικό δυναμικό - εκπ/κό προσωπικό

Στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού φοιτούν συνολικά 10.830 μαθητές και υπηρετούν 1.128 καθηγητές μόνιμοι, 178 αναπληρωτές και 114 ωρομίσθιοι. Οι αντίστοιχοι αριθμοί του 1993 είναι 13.075 μαθητές, 922 καθηγητές. Διαπιστώνεται μια φθίνουσα πορεία του μαθητικού πληθυσμού σε ποσοστό της τάξης του 20% περίπου στην κλίμακα δεκαετίας 1993-2003. Για το ίδιο διάστημα και παρά το προηγούμενο γεγονός έχουμε αύξηση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε ποσοστό περίπου 20%.

Μια πρώτη προσέγγιση αποκαλύπτει ότι τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα και ένα στοιχείο που προκύπτει λέει ότι για κάθε καθηγητή αντιστοιχούν 8,5 μαθητές. Πληροφοριακά θα πρέπει να αναφερθεί ότι

σε όλη την Ευρώπη και Β. Αμερική η σχέση είναι 1:18, ενώ στη χώρα μας, στην Ιδιωτική Εκπαίδευση η σχέση είναι 1:30. Ανάλογη και μεγαλύτερη μείωση του μαθητικού πληθυσμού παρατηρήθηκε στη δεκαετία 80-90. Η εικόνα που παρατηρείται έχει να κάνει με το δημογραφικό πρόβλημα και πλήττει όλη σχεδόν την

Ελληνική ύπαιθρο.

Ποιοτικά χαρακτηριστικά διδακτικού προσωπικού.

Το μεγαλύτερο μέρος των παλαιότερων εκπαιδευτικών έχει παρακολουθήσει ΣΕΛΜΕ και ΠΕΚ που ήσαν οι θεσμοθετημένοι φορείς επιμόρφωσης των καθηγητών ετήσιας ή τρίμηνης διάρκειας, καθώς επίσης και η ΣΕΛΕΤΕ για το προσωπικό των Τ.Ε.Ε.

Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί η εισαγωγική επιμόρφωση για όλους τους νεοδιορισμένους. Παράλληλα δημιουργούνται συχνά δυνατότητες για παρακολούθηση σεμιναρίων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις 6/μηνης ή ετήσιας επιμόρφωσης.

"Τα δύο τελευταία εξελίσσεται το πρόγραμμα "Κοινωνία της Πληροφορίας" για επιμόρφωση των καθηγητών στη χρήση Η/Υ. Ήδη έχει παρακολουθήσει το πρόγραμμα αυτό το 55% του προσωπικού μας.

Ένα άλλο στοιχείο που ενισχύει την εικόνα των ποιοτικών μεταβολών στο επίπεδο του διδακτικού προσωπικού είναι το ακόλουθο: Υπηρετούν στην υπηρεσία μας 70 κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, ενώ 17 έχουν διδακτορικό τίτλο. Από αυτούς 4 Διευθυντές σχολείων έχουν μεταπτυχιακό και 2 Διευθυντές έχουν διδακτορικό τίτλο.

Τ ο μ ε ί ς δ ρ ά σ η ς

Το σύγχρονο σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει απομακρυνθεί αισθητά από το μοντέλο σχολείου του παρελθόντος. Για την υποστήριξη του σημερινού σχολείου και των μαθητών του αλλά και τη σύνδεσή του με το περιβάλλον, με τη ζωή, με την οικονομία, με τις εξελίξεις, με την κοινωνία, λειτουργούν στην

υπηρεσία μας και ανήκουν οργανικά σ' αυτή τα παρακάτω τμήματα:

ΚΕ.ΣΥ.Π : Κέντρο Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού μαζί και Αγωγής σταδιοδρομίας.

ΠΛΗΝΕΤ : Το γραφείο με τους υπεύθυνους Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών.

Ε.Κ.Φ.Ε.: Το γραφείο με την ευθύνη των Εργαστηρίων Φυσικών Επιστημών, του σχετικού εξοπλισμού και των εργαστηριακών ασκήσεων και μαθημάτων.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Για θέματα Περιβαλλοντικής Παιδείας και διαμόρφωσης αντίστοιχης συνείδησης.

ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ και ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ: Για τα σχετικά ζητήματα.

Κ.Π.Ε. Ποροϊων: Υποδειγματικό Κέντρο με άνετους χώρους και κοιτώνες και δυνατότητες φιλοξενίας πολλών δεκάδων ή και μερικών εκατοντάδων σχολικών αποστολών από όλη τη χώρα στο προνομιακό από περιβαλλοντική άποψη βορειοδυτικό τμήμα του νομού μας με τα πανέμορφα τοπία.

Έχει αποφασιστεί η ίδρυση και θα λειτουργήσει από την προσεχή χρονιά το ΚΔΑΥ, όργανο που θα στελεχώνεται από ειδικούς επιστήμονες και θα καλύπτει την εκπαίδευση των ΑΜΕΑ, αλλά και τις σχετικές

ανάγκες σε επίπεδο νομού. Με πρωτοβουλίες των υπευθύνων των τμημάτων αυτών πραγματοποιούνται εκατοντάδες εκδηλώσεις κάθε χρόνο με τη συμμετοχή χιλιάδων μαθητών. Γίνεται λόγος για εκδηλώσεις ποιότητας και ουσίας με τεράστιο όγκο πληροφοριών, ενημέρωσης και γνώσης σαν προϊόντων βιωματικής συμμετοχής για τους μαθητές.

Παράλληλα θα πρέπει να αναφερθεί το πολύ σημαντικό γεγονός της δυνατότητας που έχουν πολλά σχολεία ή ομάδες μαθητών να ταξιδεύουν στο εξωτερικό, με την ευκαιρία διαφόρων προγραμμάτων.

Στελεχικό δυναμικό

Το καλοκαίρι του 2002 ανανεώθηκε όλο το στελεχικό δυναμικό της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η ανανέωση αφορά το Δ/ντή Δ/νσης, τους Προϊσταμένους, του Δ/ντές και Υποδ/ντές των σχολείων και

τμημάτων που προαναφέρθηκαν. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς ανανεώθηκε - πάντα με βάση προβλέψεις του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου - και το καθοδηγητικό στελεχικό προσωπικό, Σχολικοί Σύμβουλοι. Όλο αυτό το πλέγμα στελεχών με διοικητική ή καθοδηγητική ευθύνη "θα επωμισθεί και το κεφάλαιο ""αξιολόγηση"", με ο οποίο ήδη έχει" διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο για το οποίο θα αρχίσει να

λειτουργεί από την επόμενη σχολική χρονιά.

Με την αξιολόγηση προσδοκάται η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των σχολικών μονάδων, αλλά και του διδακτικού προσωπικού.

Π ρ ο ο π τ ι κ έ ς

Τα 2/3 του συνόλου των σχολικών μονάδων, είναι σχολεία με μικρό αριθμό μαθητών, σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, θα έλεγε κανείς, είναι σχολεία με συρρικνωμένο μαθητικό πληθυσμό, καχεκτικά. Για τα σχολεία αυτά έχει αποφανθεί πρωτίστως η "παιδαγωγική επιστήμη ""μικρό τμήμα κακό τμήμα, μικρό σχολείο" "κακό σχολείο"". Δεν επιτρέπεται κυρίως για παιδαγωγικούς -"εκπαιδευτικούς - κοινωνικοπολιτικούς λόγους η συνέχιση της λειτουργίας τέτοιων μονάδων. Η παράταση της λειτουργίας τους είναι σε βάρος των μαθητών που φιλοξενούνται σ' αυτά. Στο Ν.1566/85 προβλέπονται και καταργήσεις και συγχωνεύσεις

με την προϋπόθεση όμως της σύμφωνης γνώμης φορέων της περιοχής (δήμος, νομαρχία). Δυστυχώς για μικροπολιτικούς λόγους δεν γίνονται δεκτές οι προτάσεις μας, με αποτέλεσμα το κακό να συνεχίζεται.

Κατά τη γνώμη μας 30 το πολύ 35 σχολικές μονάδες είναι αρκετές για τη φιλοξενία των μαθητών του νομού. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθούν σχολικές μονάδες με ευρύτερα μαθητικά σύνολα αλλά και πολυαριθμότερο προσωπικό και ασφαλώς όχι με καθηγητές που περιπλανώνται σε 4,5 ή και 6 σχολεία στην ύπαιθρο για τη συμπλήρωση του υποχρεωτικού ωραρίου. Το θέμα χαρακτηρίζεται επιτακτικά αναγκαίο για τους εκπαιδευτικούς λόγους που προαναφέρθηκαν και δευτερευόντως γιατί γίνεται μάταιη σπατάλη και πόρων και προσωπικού. Με τη μετάβαση σε αυτή την κατάσταση θα εξοικονομηθούν τεράστια ποσά τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

α) για την παραπέρα επιμόρφωση του προσωπικού,

β)για ουσιαστικές βελτιώσεις της υποδομής,

γ)για ανανέωση και εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού των σχολείων,

δ)για δημιουργικές δράσεις και δραστηριότητες στα σχολεία, κ.α.

Παράλληλα θα πρέπει να αναπροσανατολιστεί η πολιτική και η φιλοσοφία για την υποχρεωτική και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ώστε να απομακρυνθούμε από το σημερινό εξετασιοκεντρικό σχολείο

και να περάσουμε, όχι πολύ αργά, σε ένα σχολείο:

- Ευρύτερο, δημιουργικότερο, αποτελεσματικότερο, σ'ένα σχολείο

- σύγχρονο.

- Ένα σχολείο που θα υπηρετεί και θα υπηρετείται σ'αυτό η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών μέσα από την παιδεία και την εκπαίδευση.

- Ένα σχολείο που εκπληρώνει τον αυτοτελή ρόλο και αποστολή που δεν μπορεί να είναι η προετοιμασία και μόνο, των μαθητών για Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.

- Ένα σχολείο διευρυμένου ωραρίου κατά Το πρότυπο προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών ή και του ολοήμερου δημοτικού σχολείου που ήδη είναι γεγονός στην πατρίδα μας.

- Ένα σχολείο ελκυστικό γι’ αυτούς Για τους οποίους υπάρχει και λειτουργεί.

- Ένα σχολείο της Εκπαίδευσης και της Παιδείας, της χαράς και της δημιουργίας, της δημοκρατίας και της ελευθερίας.