Η ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕΡΡΩΝ

Άντζιου Έλσα

Διευθύντρια Α/θμιας Εκπ/σης Σερρών

ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Η εκπαίδευση με βάση τα νέα κοινωνικά, οικονομικά και ασφαλώς παιδαγωγικά εκπαιδευτικά δεδομένα σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει το τρίπτυχο: αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και παραγωγικότητα ώστε η εκπαίδευση που θα παρέχει κάθε σχολική μονάδα να είναι σύγχρονη, ισότιμη και υψηλής ποιότητας.

Βασικοί συντελεστές για την επιτυχία των σκοπών της εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι:

1. οι εκπαιδευτικοί (διοίκηση, εποπτεία, διδάσκοντες)
2. τα προγράμματα σπουδών και τα βιβλία
3. οι υποδομές (υλικοτεχνική και κτιριακή)

Κάθε προσπάθεια βελτίωσης της παρεχόμενης εκπαίδευσης προϋποθέτει επομένως αναβάθμιση, αναμόρφωση και εξασφάλιση αθροιστικά των παραπάνω παραγόντων:

Διαφάνεια (1) 1. Ο ν. 1566/1985 περιγράφει τη λειτουργική διάρθρωση της εκπαίδευσης όπου πρόσφατα προστέθηκε ο θεσμός της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, σοβαρό βήμα για αποκέντρωση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο νομό Σερρών η Διεύθυνση Α/θμιας Εκπ/σης και τα πέντε περιφερειακά γραφεία ασκούν την διοίκηση, ενώ την εποπτεία του εκπαιδευτικού έργου ασκούν οι οκτώ σχολικοί σύμβουλοι. Σημαντική διάσταση στην εκπαίδευση αποτελεί ο θεσμός της λαϊκής συμμετοχής σε θέματα παιδείας που εκφράζεται μέσω θεσμοθετημένων οργάνων, όπως το ΕΣΥΠ, Νομαρχιακό Συμβούλιο-νομαρχιακές και επαρχιακές επιτροπές, δημοτική επιτροπή παιδείας, σχολική επιτροπή και οργανώσεις γονέων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων στις Νομαρχίες και τους Δήμους. Έτσι η Νομαρχία αναλαμβάνει τις ανεγέρσεις σχολείων, ενώ οι Δήμοι ευθύνονται για την συντήρηση των διδακτηρίων και τις λειτουργικές δαπάνες των σχολείων.

Διαφάνεια (2) Το εκπαιδευτικό προσωπικό όλων των κλάδων σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας πενταετίας από το σχολικό έτος 1998-1999 μέχρι το τρέχον 2002-2003 κρίνεται επαρκέστατο.

Διαφάνεια (3) Τα Δημοτικά σχολεία παρουσιάζουν μικρή μείωση που οφείλεται στην κατάργηση ολιγοθεσίων σχολείων και συγχώνευσή τους με μεγαλύτερα. Τα Νηπιαγωγεία παρουσιάζουν μικρή αύξηση που εξηγείται α) με το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των γονέων για φοίτηση των παιδιών στο Νηπιαγωγείο και β) με διατήρηση Νηπιαγωγείων με μικρό αριθμό νηπίων σε χωριά λόγω ιδιαιτέρων συνθηκών.

Το μαθητικό δυναμικό εμφανίζει στα Δημοτικά ελαφριά μείωση κάθε χρόνο αποτέλεσμα του σοβαρού προβλήματος υπογεννητικότητας που αντιμετωπίζει η Ελλάδα ενώ στα Νηπιαγωγεία παρουσιάζεται αυξημένη φοίτηση.

Διαφάνεια (4) Τα σχολεία μας δέχθηκαν τα τελευταία χρόνια αρκετούς αλλοδαπούς και ομογενείς μαθητές κυρίως από την πρώην Σοβιετική Ένωση και την Αλβανία. Δεν δημιουργήθηκαν όμως προβλήματα γιατί έγκαιρα λειτούργησαν τάξεις υποδοχής και φροντιστηριακά τμήματα για την ομαλή ένταξή τους.

2. Ιστορικά στην εκπαίδευση πραγματοποιούνται αλλαγές σε θεσμούς, προγράμματα σπουδών-βιβλία και στις μεθοδολογικές προσεγγίσεις της διδασκαλίας όταν οι ανάγκες και οι αντιλήψεις της κάθε εποχής το επιβάλλουν.

Διαφάνεια (5) Σπουδαίες θεσμικές αλλαγές έγιναν με μια σειρά νόμων και υπουργικών αποφάσεων. Από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην εκπαίδευση είναι το ολοήμερο σχολείο -Δημοτικό και Νηπιαγωγείο- που είναι ένα νέο σχολείο ευέλικτο, βιωματικό, ανοιχτό στη ζωή που απαντάει σε παιδαγωγικούς προβληματισμούς και κοινωνικές ανάγκες.

Διαφάνεια (6) Στις Σέρρες το Δημοτικό Σχολείο Ροδολίβους από το 1999 λειτούργησε σαν πιλοτικό ολοήμερο- 28 σχολεία συνολικά-. Στην συνέχεια λειτούργησαν τμήματα ΄΄ διευρυμένου ωραρίου΄΄ που μετονομάσθηκαν όλα σε ολοήμερα. Το ωράριο που ακολουθούν είναι από τις 7 π.μ έως τις 16 μ.μ Τα στοιχεία δείχνουν τάση επέκτασης των ολοήμερων σχολείων σύμφωνα με την επιθυμία των γονέων.

Διαφάνεια (7) Έντονο υπήρξε το ενδιαφέρον της πολιτείας για τα άτομα με ειδικές ανάγκες που εκφράσθηκε θεσμικά και πρακτικά. Δημιουργήθηκε Κ.Δ.Α.Υ στις Σέρρες. Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο στεγάζεται σε νέο κτίριο, κόσμημα για το νομό, που δεν ολοκληρώθηκε ακόμα γιατί λείπει ο εξοπλισμός. Τα τμήματα ένταξης και η κατ’ οίκον διδασκαλία αυξήθηκαν στην προσπάθεια που καταβάλλει το ΥΠΕΠΘ να εντάξει τα άτομα με ειδικές ανάγκες σε κανονικά σχολεία και να σταθεί αρωγός στα προβλήματα των γονέων τους.

Το ανοικτό στην κοινωνία σχολείο γίνεται καθημερινή πραγματικότητα με την υλοποίηση ποικίλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με σύγχρονη θεματολογία όπως αγωγή υγείας και καταναλωτή, περιβάλλον, ολυμπιακή παιδεία, πολιτισμός ΄΄ΜΕΛΙΝΑ΄΄, ευέλικτη ζώνη.

3.Για να λειτουργήσουν όμως τα σχολεία ομαλά απαιτούνται υποδομές, δηλαδή κατάλληλα διδακτήρια. Εδώ εμπλέκονται, εκτός του ΥΠΕΠΘ, τόσο η Νομαρχία όσο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο Ο.Σ.Κ έχει αποστείλει το νέο κτιριολογικό πρόγραμμα για το ολοήμερο σχολείο που πρέπει να είναι η σύγχρονη πρόταση για κάθε υπό ανέγερση σχολικό διδακτήριο που φιλοδοξεί να είναι λειτουργικό και καλαίσθητο και σύμφωνα με διεθνείς προδιαγραφές. Η κτιριακή υποδομή στην επαρχία θεωρείται ικανοποιητική. Το πρόβλημα εστιάζεται κύρια στην πόλη των Σερρών.

Διαφάνεια (8) Τα Δημοτικά Σχολεία 6^ο και 16^ο και τα Νηπιαγωγεία 11^ο και το 24^ο λειτουργούν σε βάρδιες. Στα Νηπιαγωγεία η κατάσταση είναι απογοητευτική. Η πόλη χρειάζεται οπωσδήποτε μεσοπρόθεσμα 2-3 νέα δημοτικά σχολεία για να αποσυμφορηθούν τα ήδη υπάρχοντα και να καλυφθούν περιοχές με μεγάλη ανοικοδόμηση.

Νηπιαγωγεία απαιτούνται αρκετά αλλά και οι προσθήκες αιθουσών είναι απαραίτητες. Οι ανάγκες των σχολείων και νηπιαγωγείων της πόλης ειδικά όπως και οι προτάσεις της Διεύθυνσης έχουν υποβληθεί τόσο στη Νομαρχία όσο και στο Δήμο Σερρών για ενημέρωσής τους. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπισθεί με συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων.

Δυστυχώς διαπιστώθηκαν πολλά προβλήματα με τους Δήμους. Πολλοί Ο.Τ.Α καθυστερούν αδικαιολόγητα να αποδώσουν τα χρηματικά ποσά που αναλογούν σε κάθε σχολείο ή δεν τα κατανέμουν ορθολογικά. Υπάρχουν σοβαρές καταγγελίες για μη είσπραξη ή απόδοση μισθωμάτων από τη σχολική περιουσία, όπως και για εικονικές επισκευές και συντηρήσεις.

Οπωσδήποτε η αύξηση των δαπανών για την παιδεία είναι μόνιμο αίτημα που αφορά και το νομό Σερρών. Απαιτείται όμως και ο στρατηγικός προγραμματισμός στο χώρο της εκπαίδευσης που είναι εφικτός σαν διαδικασία διαμόρφωσης, εφαρμογής και αξιολόγησης αποφάσεων για την απορρόφηση και ορθή χρήση των πόρων. Ελπίζω ότι το συνέδριο αυτό θα συμβάλλει σ’ αυτόν τον σχεδιασμό. Ολοκληρώνοντας θα αναφέρω μια φράση που αποδίδεται στον Αβραάμ Λίνκολν πως «… πρέπει να προγραμματίζουμε το μέλλον, γιατί άνθρωποι που μένουν στο παρόν θα παραμείνουν στο παρελθόν».